کپی شد
عقل و دین
از نظر قرآن مجید و روایات یکی از بهترین و مطمئن ترین راه ها برای شناخت دین و رسیدن به مراتب بالای ایمان نیروی عقل است؛ به همین جهت اسلام ارزش فوق العاده عقل و خرد را در مناسبت هاى مختلف آشكار ساخته است. تا جایی که رسول خدا (ص) فرمود: “کسی که عقل ندارد دین هم ندارد”.[1]
در روایتى آمده است كه جمعى در محضر پیغمبر اكرم (ص) مدح و ستایش از مسلمانى كردند، رسول خدا (ص) فرمود:” عقل او چگونه است”؟ عرض كردند: اى رسول خدا! ما از تلاش و كوشش او در عبادت و انواع كارهاى خیر سؤال مىكنیم، شما از عقلش سؤال مىفرمائید؟ حضرت فرمود: “مصیبتى كه از ناحیه حماقت احمق حاصل مىشود بدتر است از فجور فاجران و گناه بدكاران، خداوند فرداى قیامت مقام بندگان را به مقدار عقل و خرد آنها بالا مىبرد، و بر این اساس به قرب خداوند نائل مىگردند”.[2]
با توجه به آنچه که بیان شد همه دستورات دین مورد تأئید عقل سلیم است. براین اساس همۀ دین داران واقعی عاقل هستند و با نیروی خرد خود این راه را انتخاب کرده اند و همه سختی های آن را به جان خریده اند.
از این نکته نیز نباید غفلت ورزید که برخی از افراد، هر چند از نعمت عقل برخوردارند، ولی در واقع بر طبق عقل خود عمل نمی کنند؛ و این خود عاملی است برای عدم پذیرش دین از سوی آنان.[3]
البته باید توجه داشت که در دو حوزه عقائد (اصول) و احکام (فروعات) اسلام، بعضی از احکام و مسائل، فوق عقل می باشند و عقل گرچه مخالفتی با آنها ندارد، اما به کنه آنها نیز نمی رسد و نمی تواند آنها را فهم کند؛ مثل مناطات احکام و يا مباحث مربوط به جزئيات معاد.
اما علت آن که در اندیشه و نظرگاه ما برخی احکام با عقل تعارض و مخالفت دارند در دو چیز است:
یک. آن که بسیاری از واقعیات بنیادین اسلامی با عقل جزئی و حسابگر قابل تحلیل و تبیین نیست.
دو. می بایست بین عقل و وهم فرق نهاد، و همان گونه که بیان شد ممکن است یافته های وهم یافته های عقل پنداشته شود.[4]
[1] . مستدركالوسائل ج : 11 ص : 209
.[2] مستدركالوسائل ج : 11 ص : 210
[3] . اقتباس از سؤال شماره 4910 (سایت اسلام کوئست: 5284).
[4] اقتباس از سؤال 1157 (سایت: 1196) سازگاری اسلام با عقل.
فرم ثبت پیشنهادات و انتقادات
شما می توانید پیشنهادات و انتقادات خود را درباره این مدخل با ما درمیان بگذارید