جهنم نرفتن مردم قم

پیش از پرداختن به موضوع لازم است که روایات مرتبط با ارزشمندی قم و اهل آن را بیان کنیم و آن­گاه به بررسی آن بپردازیم:

از امام کاظم (علیه السلام) وارد شده است: قم آشیانۀ آل محمّد است و جايگاه شيعيان آنها است ولى البته گروهى از جوان هاشان به گناه پدران خود و براى خوار شمردن و مسخره كردن بزرگانشان و مشايخشان، هلاك می­شوند و با اين وضع خدا شرّ دشمنان و هر بدى را از آنها بگرداند.[1]

امام صادق (علیه السلام) می فرماید: چون بلاء و رنجى به شما رسد بر شما است كه به قم رويد كه جايگاه بنى فاطمه و آسايشگاه مؤمنان است و زمانى آيد كه اولياء و دوستان ما از ما نفرت گيرند و دور شوند و اين صلاح آنها است كه به دوستى ما شناخته نشوند، و خون و مالشان به جا ماند، كسى به قم و مردمش سوء قصد نكند جز اين­كه خدا او را خوار كند و از رحمت خود دور كند.

به سندى از يحيى وارد شده است: روزى نزد ابى الحسن (علیه السلام) بوديم و ذكر قم و مردمش و ميل آنها به مهدى (علیه السلام) به ميان آمد و بر آنها رحمت فرستاد و فرمود: خدا از آنها راضى باشد، …آنان بهترين شيعۀ ما هستند از ميان همه بلاد، خدا دوستى ما را در سرشت آنان خمير كرده است.[3]

ارزشمندی قم که از روایات مستفاد است به معنای صالح بودن همۀ مردم قم و بهشتی بودن همه آنها و یا جهنم نرفتن هیچ یک از آنها نیست؛ زیرا روایات طوری مطرح شده که با بعضی از اهل قم سازگاری دارد نه با همۀ آنان (به اصطلاح از قضایای محصوره نیستند، بلکه مهمله اند). بلکه در ادامه روایت اول گذشت که عده ای از جوانان معصیت کار قم هلاک خواهند شد.

وانگهی عدالت و حکمت خداوند اقتضا می کند که ظالم و عاصی قمی در مجازات و کیفر (جهنم رفتن) فرقی با سایرین نداشته باشند، هر چند که مکان مقدس باشد، حق مظلوم از او ستانده شود. خداوند که «اشد المعاقبین فی موضع النکال و النقمه” است آن­جا که حکمتش اقتضا کند سخت ترین عقاب کننده است حتی می شود ادعا کرد اگر کسی در شهرهایی که مکان مقدسی است و زمینۀ گناه کمتر در آنها وجود دارد مرتکب گناه و معصیت شود استحقاق مجازات و کیفر بیشتری نسبت به دیگران دارد؛ زیرا گناه در زمان ها و مکان های مقدس علاوه بر اصل نافرمانی، حرمت شکنی نیز محسوب می شود و عذابش بیش از گناه در زمان و مکان عادی است.

از روایت – قصم الجبابرة- استفاده می شود که خداوند به جبارانی که به قم یورش ببرند چندان مهلتی نمی دهد و آنها را سخت درهم می شکند.[4] در صورتی که روی مصالحی در این جهان فانی به بعضی از جباران و ستم­گران مهلت داده می شود تا بر مجازاتشان افروده شود . در هم شکستن جباران اشاره به درهم شکستن گنهکاران نیز دارد.

می دانیم که گناه همیشه و همه جا از هر خطری خطرناک­تر است ولی از روایات مستفاد است که هر گناهی در سرزمین مقدس قم و یا هر مکان مقدس دیگر از گناه در مکان های معمولی خطرناک تر است.

درست است که اهل قم مورد عنایت ویژۀ خدای سبحان و ائمه (علیهم السلام) هستند ولی به دلایل عقلی و شرعی، گناه کردن در جایی مثل قم نه تنها گناه محسوب می شود و موجب جهنمی شدن گناهکار می شود بلکه به دلایلی، مجازات شدیدتری را نیز به دنبال خواهد داشت:

1. در یک سرزمین مقدس علاوه بر خود گناه، حرمت شکنی نیز صورت می گیرد.
2. به­طور کلی تجسم اعمال و عمل و عکس العمل (جز در مواردی مثل شفاعت و توبه و…) یک قانون و فرمول تغییر ناپذیر است. و در تأیید این قانون آیات فراوانی آمده است.

بنابر این مکان مقدسی مثل قم، نجف، مکه و… که فضای مناسبی برای کسب سعادت است و هرگونه گناه در آن نه تنها تخلف به شمار می آید بلکه مرتکب آن مستحق مجازات شدیدتری نیز خواهد شد.

حسن ختام آن­که در فضای سبز و دل انگیز و عطر آگین نباید مغرور شد و همچنان که غذای مسموم همه جا مضر است، گناه نیز همه جا خطرناک است.

[1] . علامه مجلسی، بحار الانوار، السماء و العالم، ج 4، ص 187، مؤسسۀ الوفاء، بیروت، 1404 ق.

[2] . همان.

[3]. همان، ص 188.

[4]. همان، ج 60 ، ص 211.