پیشینه تاریخی قم

شهر قم مدت‌ها پيش از ظهور اسلام وجود داشته و از شهرهاى آباد ايران بوده‌است.
قديمى‌ترين منبعى كه قم را از شهرهاى اسلامى معرفى كرده، سفرنامه منسوب به ابى دلف است .
اين سرزمين را در دوران باستان براوستان مى‌گفتند و حوزه را به نام كم مى‌خواندند.
در قرن اول اسلامى، اين شهر به نام كم معروف بود، و از روستای اصفهان به شمار مى‌آمد.
در سال 189 قمری از اصفهان جدا شد و به صورت شهر مستقلى درآمد و جايگاه پرورش فقها و دانشمندان شد.
در طى قرون و اعصار، شهر مقدس و مذهبى قم صدمات جبران‌ناپذيرى از طرف ستم­گران بر آن وارد شد كه فهرست قسمتى از آن ها به شرح ذيل است :
قتل عام و تخريب شهر در عهد مأمون به جهت امتناع از خراج
قتل عام و تخريب كامل شهر در حمله مغول
قتل عام و تخريب شهر در حمله امير تيمور گرگانى
قتل عام و تخريب در زمان خلیفه عباسی معتز (پسر متوكل )
كشتار مردم در حمله افغان ها
كشتار مردم توسط نادرشاه
كشتار گروهى از مردم توسط آقا محمد خان قاجار.[1]

[1] . مهدى پور، علی اکبر، كريمه اهل بيت، ص 16 – 18.