کپی شد
نسب و خاندان ابراهیم خلیل (علیه السلام)
بنابر روایت عهد عتیق، نسب حضرت ابراهیم (علیه السلام) به قبایل «آرامی» که از جزیرة العرب به کرانه های فرات کوچ کرده بودند، می رسد.[1] برخی از محققان، نیاکان آن حضرت را از همان «آموریانی« دانسته اند که از جزیره عربی به عراق و شام تاختند. آرامی ها، در «حرّان» نزدیک به سرچشمه های رود «بلیخ»[2] و «خابور»[3] مستقر بودند. ظاهراً در اواسط نیمه دوم هزاره سوم قبل از میلاد، به سبب رونقی که در شهر «اور» پدید آمده بود، گروه هایی از آنان به آن شهر مهاجرت کرده بودند؛ اما هنگامی که اور با هجوم قبایل «آموری» و حملات «عیلامی ها» ویران شد، آرامیان مهاجر، دوباره به موطن اصلی خود بازگشتند و پدر ابراهیم (علیه السلام) در رأس یکی از خاندان هایی قرار داشت که در این مهاجرت از اور رهسپار حرّان شدند.[4] با توجه به آنچه باستان شناسان درباره هجرت آرامیان گفته اند، می توان دریافت که خاندان حضرت ابراهیم (علیه السلام) در اوایل هزاره دوم قبل از میلاد به این منطقه کوچ کرده اند.[5] مورخان و نویسندگان متقدم، از حرّان به عنوان موطن پدر ابراهیم سخن گفته اند.[6]
به هر حال سلسله نسب ابراهیم (علیه السلام) بر اساس روایت عهد عتیق چنین است: ابراهیم پسر ترح (تارح) پسر ناحور پسر سروج پسر رعو پسر فالج پسر عابر پسر شالح پسر اَرْفَکْشاد پسر سام پسر نوح که در منابع اسلامی با تغییراتی تکرار شده است. اما باید توجه داشت که در این سلسله نسب شکل و ساختمان نام ارفکشاد (ارفخشاد در منابع اسلامی) به یک نام سامی شباهت ندارد و بیشتر شبیه یک نام ایرانی است.[7]
[1]. سوسه، احمد، العرب و الیهود فی التاریخ، ج ۱، ص ۲۵۲.
[2]. بليخ با خاى نقطهدار؛ رودخانهاى در «رقه» (سوریه) است كه آب چند چشمه در آن گرد آيد و بزرگترين آنها «ذهبانيه» در سرزمين حرّان است.
[3]. خابور نام نهرى بزرگ در ميان رأس عين و فرات در سرزمين جزيره است. سرزمينى است گسترده، داراى شهرهاى بسيار كه بدان نسبت داده شوند؛ مانند قرقيسياء، ماكسين، مجدل و عربان. سرچشمه اين نهر چشمه زارى است در رأس عين، كه زیادى آب هرماس و زیادى نهر نصيبين به آن مىپيوندد و نهرى بزرگ پديد مىآيد كه همه اين سرزمين را سيراب مىكند و سپس به قرقيسياء مىرسد و در آنجا به فرات مىريزد؛ حموى، ياقوت، معجم البلدان، ج 2، ص 258، نشر سازمان ميراث فرهنگى كشور، چاپ اول، تهران، 1383 ش.
[4]. همان، ج ۱، ص ۴۴۶.
[5]. همان، ج ۱، ص 252.
[6]. نووی، محی الدین، تهذیب الاسماء و اللغات، ج ۱، ص ۱۰۱.
[7]. برگرفته از دانشنامه حوزوی ویکی فقه.