احکام ورود جنب، حائض و نفساء به مسجد

در این گفتار مختصر اشاره ­ای کوتاه به برخی از احکام فقهی پیرامون « ورود جنب، حائض و نفساء به مسجد» می شود:

1. «داخل شدن جنب و حائض در مسجد به قصد این­که چیزی را از مسجد بردارد، اشکالی ندارد. ولی داخل شدن به قصد این­که چیزی را در مسجد قرار دهد، بلکه اساساً این­که جنب یا حائض بخواهد چیزی را در مسجد قرار دهد، هر چند مستلزم وارد شدن به مسجد نباشد، (مثل این­که چیزی را از خارج و یا در حال عبور به مسجد بیندازد)، جایز نیست».[1]

عبدالله بن سنان می گوید: «از امام صادق (ع) در مورد جنب و حائض سؤال کردم: آیا می توانند چیزی را از مسجد بردارند؟ فرمود: آری، ولی نمی‌توانند چیزی را در مسجد بگذارند».[2]

2. «اگر شخص جنب متوجّه شود مسجد به نجاست آلوده شده است، چنانچه بتواند بدون توقّف کردن در مسجد و در حال عبور، نجاست را برطرف کند بایستی فوراً اقدام به تطهیر مسجد نماید. ولی اگر تطهیر مسجد بدون مکث و توقّف ممکن نباشد، بایستی ابتدا غسل کرده و سپس اقدام به تطهیر مسجد نماید و غسل را حتی الامکان باید بدون تأخیر انجام دهد. ولی اگر تطهیر مسجد جز به این­که با حالت جنابت داخل مسجد شود، ممکن نباشد و شخص دیگری هم نباشد که عهده ­دار تطهیر مسجد شود، جایز، بلکه واجب است داخل شود و بدون غسل، مسجد را تطهیر نماید. همچنین اگر تأخیر انداختن تطهیر به بعد از غسل، باعث هتک حرمت مسجد باشد، بایستی سریعاً و بدون غسل اقدام به تطهیر مسجد کند».[3]

البتّه این حکم شامل مسجدالحرام و مسجد پیامبر (ص) نمی شود؛ چرا که در مورد این دو مسجد با عظمت، عبور جنب حتّی بدون توقّف هم جایز نیست.

3. «اگر کسی در یکی از دو مسجد (مسجدالحرام و مسجد النبیّ (ص) که عبور کردن با حالت جنابت و حیض و نفاس از آن جایز نیست)، بخوابد و محتلم شود و یا در خارج جنب شود و عمداً یا سهواً یا از روی جهالت در این دو مسجد داخل شود، برای خارج شدن واجب است، تیمّم نماید و اگر زمان خارج شدن بدون تیمّم کوتاه­تر از زمان توقف برای تیمّم یا مساوی با آن باشد، بایستی بدون تیمّم خارج شود. همچنان که اگر وضع به گونه­ای باشد که زمان غسل کردن در این دو مسجد، کوتاه­تر از زمان تیمّم باشد، بایستی غسل کند.[4] در صورتی که مقدار زمان لازم برای غسل و تیمّم یکسان باشد، میان این دو مخیّر است.

حکم حائض و نفساء نیز در صورتی که ابتلا به این مسئله پس از انقطاع خون باشد، همان چیزی است که در مورد جنب بیان شد. ولی چنانچه ابتلا به این امر قبل از انقطاع خون باشد، تیمّم برای آنان مجاز نیست و بایستی سریعاً از مسجدالحرام و یا مسجد النبیّ (ص) خارج شوند».[5]

4. «در حرمت داخل شدن جنب به مساجد، فرقی میان مساجد آباد و مساجد خراب هر چند که هیچ کس در آن نماز نخواند، نیست».[6]

5. «بنابر احتیاط باید از وارد کردن شخص جنب به مسجد اجتناب نمود. هر چند که جنب، صبیّ، مجنون و یا شخص جاهل به جنابت خود باشد».[7]

6. «حائض در تمام احکام، مانند جنب است و زن نفساء نیز حکم حائض را دارد».[8]

7. «اقوی آن است که توقّف زن مستحاضه در مساجد و داخل شدن او در مسجدالحرام و مسجد النبّی (ص) بدون غسل کردن جایز است، هر چند احوط آن است که بدون غسل اجتناب نماید».[9]

8. «بنابر احتیاط، مشاهد مشرّفه از نظر حکم (عدم جواز ورود جنب، حائض و نفساء به آن)، به مساجد ملحق می شوند و بهتر آن است که آنها را (از نظر حکم) به مسجدالحرام و مسجد النبّی (ص) ملحق نماییم. همچنانکه احوط آن است که رواق­ها نیز حکم روضه مشرّفه را دارند».[10]