کپی شد
وضعیت فعلی قم از نظر علمی
شهر قم از زمانی که به عنوان مرکزی شیعی در نزد پیروان اهل بیت (علیهم السّلام) شهرت یافت، پیوسته مهد دانش و فضیلت و سرچشمه فیاض حکمت و معرفت بوده و از همان روزها تربتش به شرافت و مردمش نیز به فضیلت ستوده شده اند. خدمات برجسته و مساعی ارزنده دانشمندان قم در راه احیای آیین تشیع و نشر معالم دین و فرهنگ اسلام به حدی بود که تاج کرامت ابدی بر تارک شریف آنان نهاده شده، تا آنجا که از امامان معصوم (علیهم السّلام) نقل شده است: «اگر اهل قم نبودند دین ضایع می‌شد».[1]
از مناطق مهمی که به عنوان اصلی‌ترین مراکز علوم اسلامی، بلکه بزرگ ترین مرکز شیعی یاد می‌شود باید قم را نام برد. شهری که از زمان اهل بیت (علیهم السّلام) خصوصاً در زمان امام حسن عسکری (علیه السّلام) و نیز در طول عصر غیبت جایگاهی مطئمن برای نشر فقه و احادیث پاک و مطهر بوده است.
قم در زمان امام حسن عسکری و پدر بزرگوارش امام هادی (علیهما السلام) پایتخت علمی شیعه بوده و در آن راویان فراوانی می زیستند و همچنین در آن از مؤلفان و صاحبان قلم در حدیث و دیگر شاخه های علم گروه های فراوانی سکونت داشتند.[2] قم از این رهگذر خدمات بزرگی به مراکز علمی شیعه نموده است.
رسالت سنگین نشر علوم اهل بیت (علیهم السلام)، احادیث و فضایل ایشان از قم و توسط ساکنین این شهر انجام گرفته است؛ رسالتی که تمام جوامع علمی شیعه حامل آن می باشند. در بیانات نورانی اهل بیت (علیهم السّلام) نیز تأییدات بلندی که برای افتخار همیشگی این سرزمین کافی است صادر شده است. تأملی هر چند گذرا به عصرهای گذشته خصوصاً بنی‌العباس و جور و وحشتی که بر امامان شیعه (علیهم السلام) و پیروان آنان در عهد امام عسکری (علیه السّلام) حاکم بوده است، اهمیت رسالت این دیار را به وضوح نشان می دهد. در اثر این عنایت و اهتمام، در زمان غیبت صغری، قم به عنوان یکی از بزرگ ترین مرکز علمی در جهان اسلام نام برده می شد.
در کتاب «الغیبه» آمده است: «سومین نایب خاص امام زمان (علیه السلام) توجه و عنایت خاصی به قم داشته و کتاب «تأدیب» را جهت بررسی و اظهار نظر به قم ارسال نموده است».[3]
امام صادق (علیه السّلام) به عیسی بن عبدالله فرمود: «سلام خدای متعال بر اهل قم باد. خداوند سرزمین شان را از باران سیراب گرداند و برکات و رحمت خود را بر آنها نازل فرماید و زشتی ها را به نیکوئی مبدل سازد. آنان که اهل رکوع، سجود، قیام و قعود هستند. آنان که فقیه و اهل ذکر و درک هستند».[4]
حوزه علمیه قم توسط مرحوم شيخ عبدالكريم حائرى پرچمدار علم و فضيلت، پر رونق تر گردید و بعد از ایشان اقبال آيت الله العظمى بروجردى به قم، فعاليت هاى فرهنگى واجتماعى را در اين شهر تسريع نمود. همچنين ورود مراجع و دانشمندان بزرگ شيعى و همراهى آنان با حركت حوزه علميه در شكوفائى آن نقش به سزايى داشت. امروزه به بركت معنوى حضرت فاطمه معصومه (سلام الله علیها)، مجمع بزرگى از مراجع، آيات عظام و فقيهان و مجتهدان در اين شهر نورانى ايجاد شده است كه شهر قم را از نظر علمی، اعتبار ویژه ای بخشیده است. هم اكنون خيل عظيمى از طلاب و دانش پژوهان علوم اسلامى در اين حوزه مقدس به تحصيل و تدريس اشتغال دارند كه با زعامت مراجع تقليد و مديريت حوزه علميه قم، برنامه ريزى هاى خاصى براى توسعه و بارور نمودن هرچه بيشتر علوم اسلامى در حال انجام است.[5]
همچنین از نظر دانشگاهی قم از جمله مراکزی است که دارای تعداد قابل توجهی دانشگاه و مراکز علمی دیگر می باشد. امروزه در قم بیش از 16 دانشگاه و تعداد زیادی مرکز علمی کاربردی وجود دارد.
[1]. مجلسى، محمد باقر، بحار الأنوار، محقق / مصحح: جمعى از محققان، ج 57، ص 217.
[2]. طبسی، محمدجواد، حياه الامام العسكري: دراسه تحليليه تاريخيه علميه لحياه الامام الحسن العسكري (علیه السلام)، ص 223 – 226.
[3]. طوسى، محمد بن الحسن، الغیبه، محقق / مصحح: تهرانى، عباد الله و ناصح، على احمد، ص 390.
[4]. بحار الأنوار، ج 57، ص 217؛ برگرفته از سایت اندیشه قم.
[5]. برگرفته از سایت تبیان.