searchicon

کپی شد

کلید کعبه و محل نگهداری آن

درباره پیشینه كيسه و محل نگهداری کلید کعبه، اطلاعات دقيقى در دست نیست؛ زيرا به ‏درستى‏ روشن نیست از چه هنگام ساخته شده است؟ و آيا هر سال به سوی متولیان کعبه ارسال مى‏گرديده يا خير؟ با بررسى نوشته‏هاى تاريخ­نگاران در اين ‏باره، به هيچ­گونه اشاره‏اى برخورد نشد. تنها، روايتى را كه در آن از چگونگى سرقت كليد در كعبه معظمه، در روزهاى پايانى ماه رمضان سال 976 هجرى سخن به ميان آمده به ‏دست آمد. بر اساس روايت ياد شده، «شيخ عبد الواحد شيبى» طبق عادت همه ‏ساله، درِ كعبه مشرفه را براى ورود بانوان گشود. در اين هنگام كليد كعبه كه با پوششى از طلا آذين گرديده بود، از اتاق نامبرده به سرقت رفت. غوغايى در درون حرم شريف به‏ پا گرديد. درهاى مسجدالحرام را بسته و مردم را بازرسى نمودند. ليكن اين‏ كار سودى نبخشيد تا اين‏ كه «سنان پاشا» در يمن آگاه گرديد كه كليد نزد شخصى عجمى است. پس از دستگيرى و اقرار وى، خانه او را محاصره كردند و كليد كعبه به همراه اموال دزدى ديگرى در آن‏ جا يافت شد.

وى پس از گردن زدن دزد، كليد را براى «شيخ عبد الواحد شيبى» باز فرستاد.[1] آيا اين حادثه مى‏تواند آغازى براى اهميت دادن به كليد كعبه به ‏شمار آيد و از آن هنگام، كيسه كليد كعبه ساخته شده باشد؟ شايد چنين باشد.

با اين‏ كه در نوشته‏هاى تاريخ‏نگاران پس از اين تاريخ (976 ه.) مطلبى مبنى بر ساخت كيسه كليد كعبه به دست نیامد. ولي اشاره نكردن آنان، موجب نفى مطلق ساختن اين كيسه و ارسال آن در هر سال به همراه جامه كعبه معظمه نيست؛ زيرا آن كيسه از ضميمه‏هاى جامه به ‏شمار آمده و تاريخ‏نگاران ضرورتى بر ذكر آن به هنگام ارسال جامه نمى‏ديده‏اند. همچنان‏ كه در عصر جديد، شهادت‏ نامه‏هاى شرعى تسليم جامه كعبه معظمه، به وجود آن كيسه، به‏ عنوان ضميمه جامه شريفه در هر سال اشاره دارد.[2] در صورتى‏ كه سخن «ابراهيم رفعت پاشا» را، كه به‏ عنوان فرمانده نيروهاى نظامى محمل حج مصرى و سپس چندين سال به ‏عنوان امير الحاج مصر بوده و همه ‏ساله جامه كعبه را همراهى مى‏كرده، بدان بيفزاييم- نامبرده در كتاب خود درباره ساخته شدن اين‏ كيسه از زمانى بس دراز در پيش سخن گفته و اضافه مى‏كند: «… از قديم رسم بر اين بوده كه به همراه جامه كعبه، كيسه‏اى جهت كليد درِ كعبه ساخته مى‏شد و اين كيسه به همراه كليد درِ كعبه نزد بزرگ خاندان بنى‏شيبه قرار مى‏گرفت …»[3] بنا بر اين با گفته‏هاى پيش آشكار مى‏گردد كه كيسه كليد كعبه از دوران عثمانى ساخته شده و به همراه جامه شريفه، همه‏ ساله ارسال مى‏گرديده است.[4]


[1] . ابراهيم رفعت، مرآةالحرمين، ج 1، ص 299 و 300؛ حسين عبداللَّه، باسلامه، تاريخ‏الكعبة المعظمه‏، ص 379 و 380.

[2] . نك: به شهادت‏نامه‏هاى شرعى تسليم جامه كعبه معظمه در سال‏هاى 1321، 1322 و 1380 ه. ق.

[3] . ابراهيم رفعت، مرآةالحرمين، ج 1، ص 300.

[4] . انصارى، هادی و محمد الدقن، كعبه و جامه آن از آغاز تاكنون، ص 134.