کلمات قصار و حکمت آموز امام علی (علیه السلام) در نزهة الابصار و محاسن الابرار

مامطیری در این کتاب دسته‌بندی میان خطبه‌ها، نامه‌ها و کلمات قصار نکرده‌است، بلکه بر اساس موضوع‌بندی‌ای که داشته، چینش کتاب را بر اساس آن قرار داده‌است. اما در عین حال در بخشی از كتابش به چند مورد از كلمات قصار و حكمت‌آميز آن‌حضرت اشاره دارد كه به‌عنوان نمونه به چند مورد اشاره می‌شود:

«نحن العلماء و نحن النجباء و حزبنا حزب الله سبحانه و الفئة الباغیة حزب الشیطان و من یساوی بیننا و بین عدونا فلیس منّا».[1] ما دانشمندان و نجيبانيم و حزب ما حزب خداوند سبحان است و گروه طغيانگر (سپاه شام) حزب شيطان است و هركه ما و آنان را برابر بداند از ما نيست.

«یروی ان غلامین تخایرا الی الحسن (علیه السلام) في خطّ کتباه، فقال له أمیرالمؤمنین: تثبّت یا بنيّ فإنه حکم و الله سائلک عنه یوم القیامة».[2]

گزارش شده دو نوجوانی که هر دو خطی نوشته بودند، برایب داوری به حضور امام حسن مجتبی (علیه السلام) رسیدند ، حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود: پسرم دقیق باش و درست حکم کن این هم حکم است به خداوند در روز قیامت از این مورد بازخواست قرار می‌گیری.

«لا خیر في الصمت عن العلم کما لا خیر في الکلام عن الجهل».[3]

در سکوت با علم خیری نیست همان‌طور که در سخن گفتن با جهل خیری نیست.

«ما ابن آدم و الفخر؟ ]و انما[ أوّله نطفة و آخره جیفة، لایرزق نفسه و لا یدفع حتفه».[4]

آدميزاد را چه به فخر فروشى! آغازش نطفه‌اى است و فرجامش مردارى. نه مى‌تواند خود را روزى دهد و نه مى‌تواند جلو مرگ خويش را بگيرد.

«و روی عنه انه قال لرجل: لا تعملنّ شیئا من الخیر ریاء و لا تترکنه حیاء».[5]

هيچ كار خيرى را از روى ريا انجام مده و از سَرِ شرم ، آن را وا مگذار.

البته توصيه‌های دیگری در فرمایشات حضرت در ضمن خطبه‌ها و نامه‌ها، کلمات قصار دیگری وجود دارد که با توجه به محدودیت ما در این نوشتار، پرداختن به همه آن‌ها برای ما ممکن نیست.

[1]. طبری مامطیری، اعلی بن مهدی، نزهه الابصار و محاسن الابرار، محمودی، محمد باقر، ص 312.

[2]. همان، ص 354.

[3] . همان.

[4]. همان، ص 408.

[5]. همان، ص 244.