کرونا از علائم ظهور

شبهه: در روایات، یکی از علائم ظهور امام زمان (علیه السلام)، مرگ سفید معرفی شده که برخی از مردم آن را به بیماری کرونا ارتباط داده‌اند. آیا واقعا از علائم ظهور، گسترش بیماری‌های صعب العلاج و فراگیر؛ مثل کرونا است؟

پاسخ:

شناسایی علائم ظهور امام زمان (علیه السلام) و تطبیق آن بر حوادث و رخدادهای زمان، از علائق عمومی بسیاری از مردم متدین است که باید آن را با ملاحظاتی همراه کرد تا به گمراهی و کج‌فهمی نینجامد. در ارتباط با مرگ سفید به عنوان یکی از علائم ظهور و تطبیق آن بر بیماری کرونا، توجه به نکاتی چند لازم است:

نکته اول:

تعیین دقیق زمان ظهور امام زمان (علیه السلام) از اموری است که مبهم گذارده شده و حتی مورد نهی واقع شده است. امام رضا (علیه السلام) به دعبل خزائی فرمودند: «… حدیث کرد مرا پدر بزرگوارم از پدر بزرگوارش از پدرانش از علی (علیه السلام) که به پیغمبر (صلی الله علیه و آله وسلم) عرض کردند: یا رسول اللَّه چه زمان قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) از ذریه تو خروج می‌کند؟ فرمود: مَثَل او مَثل روز قیامت است که آشکار نکند امر قیامت را مگر خدا».[1]

امام صادق (علیه السلام) به مهزم فرمودند: «یا مِهْزَمُ کذَبَ الْوَقَّاتُونَ وَ هَلَک الْمُسْتَعْجِلُونَ وَ نَجَا الْمُسَلِّمُونَ»؛[2] «تعیین کنندگان وقت ظهور دروغ می‌گویند، و آنانی که عجله می‌کنند هلاک می‌شوند، و فقط آن کسانی که تسلیم هستند نجات می‌یابند».

نکته دوم:

در کتاب‌هایی که از نشانه‌های ظهور بحث می‌شود، برای علائم ظهور دسته‌بندی‌های مختلفی ذکرشده است: متصل (نزدیک) و منفصل (دور)، حتمی و غیر حتمی، طبیعی (عادی) و غیر طبیعی (خارق العاده) و غیره،[3] لکن تنها تقسیمی که در روایات به آن تصریح شده، حتمی‌بودن و غیر‌حتمی‌بودن نشانه‌ها است که از آن به محتوم و موقوف یاد می‌شود؛[4] مثلاً امام صادق (علیه السلام) در روایتی، «ندای آسمانی، سفیانی، یمانی، قتل نفس زکیه، و آشکار شدن دست در آسمان» را از محتومات برشمرده است.[5]

نکته سوم:

شیخ مفید در کتاب ارشاد، علائمی برای ظهور امام مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) ذکر نموده[6] که ازجمله آنها مرگ سفید یا شیوع بیماری‌های فراگیر است و جزو علائم حتمی شمرده نشده است. امیرالمؤمنین (علیه السلام) در روایتی فرمودند: «بَيْنَ يَدَيِ الْقَائِمِ مَوْتٌ أَحْمَرُ وَ مَوْتٌ أَبْيَضُ وَ جَرَادٌ فِي حِينِهِ وَ جَرَادٌ فِي غَيْرِ حِينِهِ كَأَلْوَانِ الدَّمِ فَأَمَّا الْمَوْتُ الْأَحْمَرُ فَالسَّيْفُ وَ أَمَّا الْمَوْتُ الْأَبْيَضُ فَالطَّاعُونُ»‏؛[7] «پیش از ظهور، دو گونه مرگ اتفاق می‌افتد: مرگ سرخ و مرگ سفید و ملخ‌هایی پیدا می‌شوند که در فصل و در غیر فصلش، مانند رنگ خون قرمز هستند؛ اما مرگ سرخ، شمشیر و مرگ سفید، طاعون است».

نکته چهارم:

عموم نشانه‌های ظهور، قابلیت آن را دارند که بر مصادیق مختلف تطبیق شوند؛ یعنی گرچه در گام نخست به نظر می‌رسد که فلان دسته از روایات، به روشنی بر یک مصداق خارجی تطبیق می‌یابند، اما این احتمال نیز وجود دارد که در آینده‌ای نزدیک یا دور، مصداق دیگری محقق شود که به همان شفافی و بلکه شاید بیشتر، قابل تطبیق باشد. وجود نمونه‌های تاریخی، فهم این مطلب را آسان‌تر می‌کند؛ برای نمونه، رضی الدین علی یوسف مطهر حلی (متوفای ۷۰۳ ق) – برادر علامه حلی- در کتاب العدد القویة، بسیاری از روایات نشانه‌های ظهور را بر حوادثی که در زمان خودش (قرن هفتم) رخ داده بوده، تطبیق کرده است!،[8] در حالی که ظهور رخ نداد و روشن شد که قضاوت قاطعانه در این باره اشتباه است؛ زیرا این‌گونه تطبیقات با مشکل احتمال تکرار مصداق مواجه‌اند؛ چه این که در زمان ما نیز برخی گمان می‌کنند مصادیق این‌گونه روایات در زمان ما رخ داده یا در شرف وقوع‌اند. [9]

نتیجه:

با توجه به آن‌چه ذکر شد، نمی‌توان به صورت یقینی ادعا کرد که شیوع بیماری کرونا از نشانه‌های قطعی ظهور امام زمان (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) است، بلکه شیوع بیماری‌ها جزو علائم غیر‌حتمی است. ممکن است این بیماری مصداقی برای روایات مطرح شده باشد و محتمل است نباشد. آن‌چه اهمیت دارد، آمادگی همیشگی برای ظهور امام زمان (علیه السلام) است که ان شاءالله چنین باشیم.[10]

[1]. صدوق، محمد بن علی، عیون أخبار الرضا (علیه السلام)‏، محقق/ مصحح: لاجوردى، مهدى، ج ۲، ص ۲۶۶.

[2]. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق/ مصحح: غفارى على اكبر و آخوندى، محمد، ج ۱، ص ۳۶۸، ح 2.

[3]. صادقی، مصطفی، تحلیل تاریخی نشانه های ظهور، ص ۵۶.

[4]. همان، ص ۵۷.

[5]. نعمانى، محمد بن ابراهيم، الغيبة‏، محقق: غفارى، على‏اكبر، ص ۲۵۲، ح 11.

[6]. مفید، محمد بن محمد، الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد، محقق/ مصحح: مؤسسة آل البيت (عليهم السلام)، ج ۲، ص ۳۶۸ ـ  378.

[7]. همان، ص 372؛ الغیبة، ص 277 و ۲۷۸، ح 61؛ صدوق، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة، محقق/مصحح: غفاری، علی اکبر، ج ‏۲، ص ۶۵۵، ح ۲۷.

[8]. حلی، رضی الدین علی بن یوسف، العدد القویة لدفع المخاوف الیومیة، محقق/مصحح: رجایی، مهدی، زیرنظر: مرعشی، سید محمود، ص 77.

[9]. آیتی، نصرت الله، از تبار دجال، ص ۲۰ و 21.

[10]. برگرفته از: خبرگزاری رسمی حوزه، سؤالات و شبهات کرونایی (4)، با تغییر و تصرّف.