کتاب های دعا و علم جفر

در میان علوم گوناگون و مختلف بشری، برخی از علوم از فواید و ثمرات کمتری برخوردارند و در مقایسه با اکثر علوم که بهره های علمی و عملی فراوانی دارند، از بهره های ناچیزی بهره مندند، از میان این گونه علوم کم بهره می توان علوم غریبه را نام برد؛ مثل: جفر، رمل[1]، نجوم و … البته این علوم با سحر و جادو اختلاف فاحشی دارند علوم غریبه از طریق تعلیم و یادگیری اصول خاصی به کار برده می شود ، هدف و غرض اصلی علوم غریبه خبر از آینده و حالات و احوال اشخاص از طریق معادلات و روش های خاص است که فقط در مواردی به حقیقت می رسد نه در تمام موارد، و به همین جهت در دین مبین اسلام که حقیقتاً کامل ترین و جامع ترین ادیان الاهی است، آموزش و یادگیری و به کار بردن آنها مورد تشویق واقع نشده است[2]؛ اما تعلیم و یادگیری و به کار بستن سحر و جادو به تصریح همۀ مراجع عظام تقلید حرام است، مگر این که غرض عقلایی و شرعی داشته باشد.[3] چرا که مقدمه و ذی المقدمه آن از مصادیق حرام الاهی است، و ریاضت های غیر شرعی و احضار جنیان و … خصوصاً هنگامی که سبب کارشکنی در امور روزمره مردم گردد، مورد نهی شارع مقدس قرار گرفته است؛ و به همین دلیل هیچ گاه علمای دین که موظف اند از کتاب الاهی یعنی قرآن و سنت نبی مکرم اسلام حضرت محمد (ص) و اهل بیت عصمت و طهارت (ع) اقدام به تبلیغ و نشر معارف الاهی کنند، از علوم و کتبی که در راستای این مهم نباشد استفاده نکرده و نمی کنند، اما اگر برخی از بزرگان شیعه از علوم غریبه بهره ای دارند، هیچ گاه آن را اظهار نمی نمایند، چنان که معلم ثانی ابونصر فارابی در علم جفر رساله ای می نویسند، ولی پس از مدّتی آن را از بین می برند و می فرمایند دوست ندارم اثر علمی من پیرامون این علم باشد[4] و در این رابطه علامه حسن زاده آملی می نویسند که (علم) جفر مثل حفر (کندن و حفاری) است گاهی به گنج می رسد و گاهی تنها رنج است.[5]

نکته پایانی این که با توجه به جایگاه کتب ادعیه که اکثراً مأثور از اهل بیت (ع) است، آنچه بر ما لازم است و سفارش و تأکید بر آن شده تعلیم و یادگیری و استفاده از آنها است؛ چرا که در سایه توجه به این مهم ارتباط خالق و مخلوق دائماً برقرار و نیازهای انسان بر طرف می شود و احتیاج به کتاب های رمل و جفر و… ندارد.

[1]. ذهنی تهرانی، سید جواد، کفایة الرمل.

[2] شاید از دلایل عدم توجه دین به این علوم آن باشد که این علوم موجبات کم رنگ شدن مکارم اخلاقی؛ مانند توکل به خدا و رضایت به قضا و قدر الاهی را فراهم می کنند.

[3] مسائل جدید، ص83؛ توضیح المسائل مراجع، ج 2، ص 980؛ اجوبة الاستفتاءات، آیت الله خامنه ای، ج 2، ص 50.

[4] هزار و یک نکته، علامه حسن زاده آملی، ج 2، ص 722.

[5] همان، ج 1، ص 160.