کار و تلاش اهل بیت (علیهم السلام)

در دین مبین اسلام به کار و فعالیت اهمیت زیادی داده شده و از تنبلی و سستی و بیکاری نهی شده است. اهل بیت (ع)، در این باره خود پیش قدم بوده اند. بر اساس روایات و احادیث، اهل بیت و ائمه (ع) به شغل کشاورزی، باغ داری، کار و کسب و … اشتغال داشتند که در این جا به چند مورد از آن اشاره می شود.

1. علی (ع) در مدینه چاه های زیادی حفر نموده که به “آبار علی” معروف است. همچنین حضرتش زمین های بسیاری آباد کرده و نخلستان هایی درست کردند که هنوز هم آثار آنها موجود است. در روایت آمده، امير المؤمنين (ع) هنگامى که از جهاد فراغت پيدا مى‏کرد، به آموزش مردم و داورى ميان ايشان مى‏پرداخت و چون از اين تکليف مى‏آسود، در باغی که داشت با دست خود کار مى‏کرد، و در هنگام کار ذکر مى‏گفت‏.[1]

2. ابى عمرو شيبانى می گوید: حضرت صادق (ع) را ديدم که در دست بيلى داشت و بر تن روپوشى خشن، در باغ خود کار می کرد، عرق از پشت مبارکش می ريخت، عرض کردم فدايت شوم، اجازه دهيد من کمک کنم. فرمود: “من دوست دارم که مرد در راه جست و جوى معيشت از حرارت آفتاب رنج ببرد”.[2]

3. محمّد بن عُذافر از پدر خود نقل کرد که حضرت صادق (ع) به من هزار و سيصد دينار داده فرمود با آن به تجارت بپرداز و نیز فرمود من علاقه‏اى به سود آن ندارم، گرچه سود را هر کسى دوست دارد، ولى مايلم خداوند ببيند که من در جست و جوى نعمت او هستم.[3]

4. هشام بن احمر گفت: خدمت حضرت صادق (ع) رسيدم تا از موقعيت و مقام مفضل بن عمر بپرسم، امام (ع) در باغ خود کار می کرد، هوا خيلى گرم بود، عرق از سر و صورتش می ريخت… .‏[4]

5. عبد الاعلى گفت: در بين راه در مدينه به حضرت صادق (ع) برخورد کردم، روز بسيار گرمى بود، عرض کردم فدايت شوم با مقامى که نزد خدا دارى و نیز خويشاوندى پيامبر (ص)، خود را در چنين روزى اين گونه به زحمت انداخته‏اى!؟ فرمود: عبد الاعلى، به جست و جوى رزق و روزى بيرون شدم، تا از مثل تو بى‏نياز باشم.[5]

6. علىّ بن ابى حمزه، از پدرش نقل مى‏کند که گفت: ابو الحسن امام موسی کاظم (ع) را ديدم که در زمينى متعلّق به خودش کار مى‏کرد، و پاهاى او غرق عرق شده بود، عرض کردم: فدايت شوم! کارگرانت کجا هستند؟ فرمود: اى على! کسانى با دست خود در زمين خويش کار کردند که از من و پدرم بهتر بودند. گفتم: کدام کسان؟ فرمود: رسول خدا (ص) و امير المؤمنين (ع) و همه پدرانم، که با دست خود کار مى‏کردند. با دست خود کار کردن، کار پيامبران و رسولان (ع) و اوصيا (ع) و صالحان است.[6]

با توجه به این موارد و موارد مشابه بسیاری که در کتب روایی و تاریخی و … موجود است، در می یابیم که اهل بیت و امامان (ع)، اهل تجارت، کار و تلاش بودند و با وجود کارگران و نمایندگانی که داشتند، خودشان نیز شخصاً اقدام به فعالیت نموده و طبیعتاً به دنبال آن اموالی را نیز به دست می آوردند که در بیشتر مواقع، بسیاری از آن را انفاق می نمودند.