چیستی حدیث

محرک اصلی مسلمانان به فراگیری و نقل اخبار و احادیث و جمع آوری آن در مجامع حدیثی، شخص رسول اکرم (ص) بود که مردم را به ضبط و انتقال سخنانش تشویق می کرد. از طرفی مسلمانان خود -به ویژه بعد از عصر رسالت- به این نیاز واقف شدند که احادیث سرشار از بیانات متقنی هستند که احکام الاهی را در خود جای داده اند.

پیامبر اسلام (ص) طی بیست سال رسالت خود به هدایت و ارشاد مردم پرداخت و در طی این دوره به ویژه پس از هجرت که احکام و قوانین اسلامی در مسائل فردی و اجتماعی توسعه یافت. سخنانی در شرح و تبیین کتاب مبین بیان فرمود. اخلاق، عقاید، عبادات، قوانین مدنی و کیفری، آداب معاشرت، کیفیت تشکیل خانواده و سلوک عملی و ترغیب بر انجام فضایل از جمله عناوین سخنان پیامبر اسلام بود.

اصحاب در فیض شنیدن و حفظ احادیث دقّت و همّت وافر داشتند و گروهی بیش از دیگران از منبع فیض بهره برده بودند، به گونه ای که به کثرت حدیث و نقل از پیامبر مشهور گشته، مورد مراجعه دیگران شدند.

در زمان حیات پیامبر (ص) اهمیت حدیث چندان مشهود نبود، ولی بعد از ارتحال آن حضرت این نیاز هر چه بیشتر احساس شد. بدین ترتیب حدیث همدوش قرآن ملاک عمل مردم و راهنمایی امّت اسلامی گردید.