چکیده مقاله مقابله به مثل

مقابله به مثل در لغت؛ به معنای تلافی کردن، بدی یا نیکی کسی را بعینه عوض دادن و رفتار همسان در پاسخ به رفتار دیگری، است. مقابله به مثل، واژه‌های مترادف و معادلی دارد که واژه‌ مترادف آن عبارت است از:

اعتداء به مثل، و واژه‌های معادل آن عبارتند از: 1. تلافی کردن. 2. مقابله روا داشتن. 3. عوض دادن بعینه. 4. همسانی در رفتار. 5. معامله به مثل.

مقابله به مثل در اصطلاح قرآن کریم، در معانی اعتداء به مثل، معاقبه به مثل، نَبذ سواء، قصاص و جزاء مثل، به کار رفته است. در اصطلاح روایات، از مقابله به مثل، به تعابیر مصانعه به مثل، مکافات و ردّ به مثل یاد شده است. در فقه نیز قانون کلّى‌ در رويارويى با متجاوز وجود دارد که عبارت است از این که: هر کسى که به ناحق به حريم ديگرى – چه حریم شخصی و چه حریم عمومی – تجاوز نمايد، ديگرى مى‌تواند در مقام دفاع و گرفتن حق خود، مقابله به مثل کند. از این قانون، در ابواب مختلفی از فقه استفاده شده است.

در علم حقوق به چند اصطلاح برمى‌خوريم که در کنار اصطلاح مقابله به مثل، از اصطلاحات رايج در حقوق بين الملل هستند. این اصطلاحات عبارتند از: معامله به مثل، معامله متقابل و اقدامات متقابل مشابه.

اصطلاحاتی مشابه اصطلاح مقابله به مثل وجود دارد که ممکن است از لحاظ معنایی با آن خلط شود، ولی در واقع با آن متفاوت است که عبارتند از: ضمان به مثل و اقدامات تلافی‌جویانه.