چکیده مقاله مالکیه

به پیروان فقهی مالک بن انس، مالکیه گفته می‌شود و مذاهب کلامی «خوارج، معتزله، مشبّهه، سالمیه و اشعریه» از اهل‌سنت، اصحاب مالک و مالکیه به شمار می‌روند.

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های مالکیه، ظاهرگرایی و عدم اعتناء به تأویل است که این تفکر موجب شد تا به تجسّم گراییده شوند و آنان در مباحث کلامی و فقهی؛ مانند ایمان و تکتف دیدگاه‌های خاصی دارند.

اصول مذهب فقهی مالکی عبارت هستند از: قرآن، سنت نبوی، عمل اهل مدینه، قول صحابی (در صورت فقدان حدیث نبوی)، مصالح مرسله، قیاس، سد ذرایع، اجماع، عرف و عادت، استحسان و استصحاب.

برخی از عالمان تأثیرگذار مذهب مالکیه عبارتند از: 1. ابن صباغ 2. ابن عبد البر 3. ابن حزم اندلسی 4. اصبغ بن الفرج.

برخی از کتاب‌هایی که بنابر مذهب مالکیه یا در توضیح مکتب مالکیه نوشته‌شده، عبارتند از: 1. «المدونة»؛ 2. «الجامع»؛ 3. «أشرف المسالك إلى مذهب مالك»؛ 4. «أصول الفقه»، بنابر مذهب مالک؛ 5. «الاتفاق و الاختلاف» بر مذهب مالک و هم‌چنین برخی از مهم‌ترین آثار فقهی مالکیان عبارتند از:

1. «المُوَطّأ» از مالک بن انس؛
2. «المُدَوّنَةُ الکُبری» از سَحنون بن سعید؛
3. «العُتبیه او المُستخرَجَه مِن الاسمَعَه» از عُتبی، محمد بن احمد؛
4. «التلقین فی الفقه المالکی» از قاضی عبدالوهاب؛
5. «الکافی فی فقه اهل المدینة المالکی» از ابن عبدالبَر.

مذهب مالکی در سرزمین‌های مختلفی انتشار یافته است، در شمال آفریقا، قطر، بحرین و کویت طرفدارانی دارد. اهل مغرب (از بعد از مصر تا  مغرب)، مگر عده کمی از آنان، همه بر مذهب مالكی هستند.