کپی شد
چکیده مقاله فرقه اسماعیلیه
«اسماعیلیه» یکی از فرقه‌های شیعی است كه در سال 148 هـ در كوفه، پس از رحلت امام صادق (علیه السلام) بر سر جانشینی آن حضرت، از امامیه (شیعیان 12 امامی) جدا شدند. فرقه اسماعیلیه از امام علی (علیه السلام) تا امام جعفر صادق (علیه السلام) را قبول دارند، امّا بعد از آن حضرت، فرزندش «اسماعیل» را امام می‌دانند. بعد از اسماعیل نیز به فرزندش، «محمد» عقیده داشته، او را امام می‌دانند.
در انتشار عقاید اسماعیلی و گسترش آن در سرزمین‌های اسلامی، علاوه بر مسایل سیاسی و عقیدتی، و نیز قدرت طلبی‌های فردی و شاید هم انگیزه‌های ملی +و میهنی در مبارزه با تفكرات برتری طلبی عربی، كه از دوره امویان شكل گرفت و زمینه مبارزات ملی را فراهم ساخت، اوضاع اجتماعی و اقتصادی را نیز نمی توان نادیده گرفت. اسماعیلیه موفق شدند در قرن دوم و سوم هجری، حكومت‌هایی را در مصر و شامات، سواحل خلیج فارس، و جنوب ایران، و معبدهایی را در مناطق كوهستانی و دور از دسترس تركان غزنوی و سلجوقی ایجاد كنند و با روش و شیوه خاص در مقابل مخالفان خود بایستند.
دُعاتی (مبلغانی) كه از طرف رهبران و وكلای اسماعیلیه به شهرهای مختلف می رفتند، گاهی با موفقیت‌های بزرگی در جذب مردم و رساندن دعوت و عقاید خود به جامعه، رو به رو می شدند که برخی از آنان به طرف یمن، برخی دیگر به آفریقا و بعضی به ایران یا مناطق دیگر می‌رفتند و موفقیت زیادی كسب كرده، مردم را به آئین اسماعیلیه درمی آوردند.
جنبش اسماعیلی در قرن سوم هـ، بر انتظار ظهور قریب الوقوع «مهدی» كه می‌بایست حكومت عدل را در جهان مستقر سازد و خلافت را نیز به آل علی (علیهم السلام) كه حقوق مشروعشان را عباسیان غصب كرده بودند منتقل سازد، تمركز یافته بود.
با قدرت‌گیری فاطمیان در مصر و شمال آفریقا، دعوت اسماعیلی به نقطه اوج، و ادبیات و تفكر اسماعیلی به نهایت درجه گسترش می رسد كه در رأس آن امام اسماعیلی قرار داشت. با انشعاب اسماعیلیه نزاری از فاطمیان مصر، فرقه اسماعیلیه به دو گروه «مستعلوی» و «نزاری» تقسیم شده كه هر كدام دارای قدرت بوده و تهدیدی از جانب شرق و غرب برای خلافت عباسی محسوب می شدند كه در نهایت با حمله مغول، نزاریان قدرت خود را از دست داده، رو به زندگی مخفی می آورند و فاطمیان (مستعلویه) نیز توسط ممالک سنی مذهب فرو پاشیدند و از این پس، دعوت به صورت مخفی و محدود دنبال می شود تا این كه در دو قرن اخیر دوباره فعالیت اسماعیلیه رونق گرفته و در قالب «آقاخانیه»، فعالیت‌هایی در حدود 25 كشور جهان انجام می‌دهند.