چکیده مقاله علامه حلی

حسن بن یوسف بن علی بن مطهر حلی، معروف به «علّامه حلی» و «علامه علی الاطلاق»؛ یکی از اعجوبه های روزگار است. او فقیه بزرگوار و مـتعهد شیعه، رئیس طائفه امامیه، صاحب ابتکارات، نوآوری ها و دارای شخصیت معنوی بسیار جلیل القدری است که ریاست و مرجعیت شیعه در در برهه ای از قرن هفتم و هشتم هجری به عهده او بود.

وی در روز 27 ماه مبارک رمضان سال 647 هجری قمری در شهر حله و در یک خانواده علمی و روحانی پا به عرصه وجود نهاد و در 21 محرم سال 726 هجری قمری در سن 79 سالگی، در همان شهر وفات نمود.

خاندان علامۀ حلّى همگی از تبار علم، دانش و فضیلت به شمار می روند. پدر او؛ شيخ سديد الدين يوسف بن على بن مطهر حلّى از دانشمندان و علماى برجسته و نامدار و داراى مقام علمى و اجتماعى عصر خود بوده است.

او خواندن و نوشتن را در مکتب خانه آموخت. ادبیات عرب، علم فقه، اصول، حدیث، كلام و قواعد آن را نزد پدر و دایى گرامی خود (محقق حلی) و سایر علمای بزرگ آن منطقه، فرا گرفت. تیزهوشى و تلاش او، خیلی زود او را به حلقۀ درس بزرگان آن زمان رسانید. او نزد اساتید بزرگوار برجسته علوم عقلى؛ منطق، فلسفه، هیئت و علوم دیگر را خواند تا این كه در زمرۀ علما قرار گرفت و در سنین جوانى بر بسیارى از آنها تَفَوُّق و برتری یافت.

دربارۀ تعداد کتاب، رساله ها و نوشته هاى علامه، دیدگاه هاى مختلفى وجود دارد. برخى 60، بعضى 95 و بعضى افزون بر 120 و حتی بالغ بر 500 جلد کتاب و رساله را به او نسبت مى دهند. محققان، تعداد 101 جلد از اين کتاب ها را به طور يقين به او منتسَب مى دانند. همچنین وی شاگردان زيادى را تربيت کرده است. بنابر برخی نقل ها، نزديک به 500 مجتهد از درس او فارغ التحصيل شده اند. مهم ترین آنها فرزند بزرگوارش فخر المحققين است.

او از جمله شخصیت هایی است که مسئولیت حفظ و گسترش مکتب شیعه را به عهده گرفته با مناظرات بسیار قوی، مستَدَلّ و منطقی خود، مخالفان را از سر راه برداشت و مذهب حقه شیعه را ترویج کرد.

مهم ترین اقدام تاریخی علامه حلی که بسیار اقدام برجسته و قابل توجهی در طول تاریخ شیعه است؛ نفوذ در دربار الجایتو (سلطان محمد خدابنده)، پنجمین ایلخان مغول و شیعه نمودن وی بود. به برکت شیعه شدن او، مذهب شیعه در ایران، گسترش یافت.