چکیده مقاله توریه

توریه (بر وزن تفعله)، در لغت از ماده «وری» و به‌معنای پوشانیدن یک چیز، پنهان کردن خبر و اظهار غیر آن است. «توریه» در اصطلاح، از محسنات معنوی علم بدیع به‌شمار می‌آید و این‌گونه تعریف شده: لفظی گفته شود که دو معنای دور و نزدیک دارد، ولی گوینده با اعتماد به‌قرینه‌ای پنهانی، معنای دور را اراده نماید. توریه انواعی دارد که عبارتند از: مفرد و جمله، مجرده و مرشحه، ابتدایی و ضروری، اقوال و افعال.

توریه در کلام انبیای الهی؛ مانند حضرات ابراهیم، یوسف، موسی و پیامبر اکرم (علی نبینا و آله و علیهم السلام) به‌کار رفته است. همچنین در کلام امامان معصوم (علیهم السلام)، اولیای خدا و صحابه و یاران اهل بیت (علیهم السلام) نیز استعمال شده است. از عنوان توریه در ابواب مختلفى از فقه، نظير تجارت، طلاق و يمين به‌مناسبت سخن رفته است. نظر مشهور در فقه اسلامی این است که توریه اصولاً مصداق دروغ نیست؛ زیرا سخنی را می‌توان کذب دانست که مقصود متکلم از آن با واقعیت منطبق نباشد و توریه چنین نیست. با این‌همه، برخی فقها با این استدلال که معیار صدق و کذبِ سخن، انطباق معنای ظاهر آن با واقعیت است نه انطباق معنای مراد با واقعیت، یا استدلال‌های دیگر، توریه را نوعی کذب شمرده‌اند. جواز یا وجوب توریه دارای شروطی است.