چکیده مطالب

معروف و منكر كه دو مفهوم متقابلند، در لغت به معنای شناخته شده و ناشناخته می باشند؛  و در اصطلاح كارهایی كه نیكی یا زشتی آن ها توسط عقل یا شرع، شناخته شده باشند، به ترتیب معروف و منكر نامیده می شوند. امر به معروف و نهی از منکر از فرایض بزرگ اسلامی هستند که اجرای آن آثار و برکات فراوانی را به دنبال دارد، این دو از فروع دین اسلام و اجرای آن باعث برپا شدن واجبات و از بین رفتن منکرات و برقراری امنیت و آسایش در جامعه می شود؛ زیرا از نظر اسلام جامعه انسانی یک واحد به هم پیوسته است که اگر جلوی میکروب های موجود در یک عضو گرفته نشود، ناراحتی و مرض از یک عضو به سایر اعضا سرایت خواهد کرد. امر به معروف و نهی از منکر به منزلۀ واکسیناسیون جامعه و جلوگیری از ابتلا به بیماری های روحی و روانی است.
برای امر به معروف و نهی از منکر حکمت های بسیار نقل شده است، که برخی از آنها بدین قرار است:
1. امر به معروف و نهی از منکر، مایه اصلاح عوام  2. موجب سلامت دنیا و آخرت  3. پابرجایی شریعت و توانمندی مؤمنان.
همان طور که در واجب بودن «امر به معروف و نهی از منکر» و ضرورت آن هیچ گونه تردیدی وجود ندارد و آیات شریفه قرآن، روایات اهل بیت (ع) و اقتضای دلیل عقلی، وجوب آن را به اثبات می رساند، در عین حال، انجام این فریضه، شرائط خاص خود را طلب می کند که فقها، برای وجوب آن، شرایط متعددی را ذکر کرده اند. مشهور فقها این فریضه را فقط مشروط به چهار شرط دانسته اند که به ترتیب عبارتند از: 1. شناخت معروف و منکر 2. احتمال تأثیر امر و نهی 3. استمرار عمل به معصیت و یا ترک واجب 4. عدم وجود مفسده.
برخی نیز این شرایط را تا چهارده مورد برشمرده اند.