کپی شد
ویژگی های شخصیتی شیخ کلینی
ثقة الاسلام کلینی مشهورترین دانشمند، فقیه و محدث نامی شیعه در سده سوم و چهارم هجری قمری، از نظر شخصیتی دارای ویژگی هایی است که به برخی از آنها اشاره می شود:.
- کلینی عالم درد شناس:
اولین ویژگی شیخ کلینی درد شناسی و تشخیص بیماریِ فرهنگیِ جامعه ای است که در آن زندگی می کند. او در دوران برخورد آراء و اندیشه های فرقه اسماعیلیه و مذاهب شافعی، حنفی و شیعه، می زیست؛ لذا در کنارِ گذراندن تحصیلات خود، نه تنها به عقاید و اندیشه های دیگر مذاهب و فرقه ها آشنا شد، بلکه به ماهیت واقعی بعضی از این فرقه ها که می رفت تشیع را از مسیر واقعیش خارج کند پی برد، درد را شناخت و درمان را تشخیص داد. درد، فاصله مردم از سخنان اهل بیت (علیهم السلام) و درمان، رساندن این سخنان به مردم بود. او تصمیم به فراگیری و نوشتن احادیث و سخنان اهل بیت (علیهم السلام) گرفت؛ از این رو در محضر استادان بزرگی؛ چون ابوالحسن محمد بن اسدی کوفی؛ ساکن ری، به فراگیری حدیث پرداخت.[1]
مرحوم کلینی بیشتر زندگی خود را صرف حدیث کرد، اما با این حال از واقعیت های اطراف خویش و مسائلی که شیعیان با آن دست به گریبان بودند، غافل نبود. او هرگز گوشه عزلت را اختیار نکرد، بلکه در دوران های پر آشوب، همراه و همگام با جامعه شیعی عصر خویش بود.
- عالم زمان شناس:
عصر کلینی را باید عصر حدیث نامید؛ زیرا نهضتی که برای فراگیری و نوشتن احادیث آغاز شده بود، سراسر ممالک اسلامی را فرا گرفت. تشنگان علم حدیث از شهری به شهر دیگر و از این محفل به آن محفل در جست وجوی روایتگری بودند تا بر اندوخته‌های خویش بیفزایند. تلاش اهل سنت در این عصر به قدری چشمگیر بود که می توان گفت: اهل سنت هر چه دارند، از این عصر دارند. در این عصر که تقریبا حدود یک قرن به طول انجامید، کتاب های شش گانه حدیثی اهل سنت؛ موسوم به «صحاح ستة» تدوین شد. در همین عصر بود که خطر نابودی احادیث، این میراث گرانقدر پیامبر (صلّی الله علیه و آله) و اهل بیت (علیهم السلام)، هر لحظه احساس می شد؛ زیرا با وفات حاملان احادیث و غیبت امام زمان (علیه السلام)، شیعیان از این سخنان گرانبها محروم می شدند؛ لذا گرچه قم مرکز تشیع به شمار می رفت و هر جوینده کلام اهل بیت (علیهم السلام) را سیراب می کرد، اما کلینی به امید یافتن روایات و احادیث ناشنیده، شهر قم را به مقصد کوفه ترک کرد. کوفه در حقیقت جای تبادل نظر مذاهب مختلف به شمار می رفت که همه آزادانه در آن به تبلیغ مذهب خود می پرداختند؛ از این رو هریک از نویسندگان و محدثان مذاهب گوناگون اسلامی، مجلس درس و بحثی برای خود برپا داشته بودند و به نقل احادیث خویش می پرداختند.[2] کلینی پس از کسب علم و حدیث از ده ها استاد و محدِّث در شهرها و روستاهای آن زمان، سرانجام به بغداد رسید.[3]
- جامعیت کلینی:
ممکن است برخی این گونه تصور کنند که کلینی تنها یک محدث و یک شخصیت حدیث شناس است و در زمیه های دیگر علمی و فقهی فعالیتی نداشته است، اما وی علاوه بر کتاب با عظمت «کافی» که مهم ترین اثر ایشان؛ بلکه جامعه شیعه است، دارای آثار دیگری نیز بوده که جایگاه علمی او را در غیر از علم حدیث آشکار می سازد.[4]
[1]. دوانی، علی، مفاخر اسلام، ج 3، ص 26.
[2]. برگرفته از سایت اندیشه قم.
[4]. احمد بن على، نجاشى، رجال النجاشي، ج 1، ص 377.