ویژگی های شخصیتی زید النار  

پس از بررسی منابع روایی و تاریخی، مطلبی که به صورت صریح و مستقیم به ویژگی‌های شخصیتی زید النار پرداخته باشد، یافت نشد، اما با توجه به برخی از اشاراتی که در بعضی از روایات در باره شخصیت او وارد شده، وی مردی سر و زبان‌دار و خوش بیان بود.[1] همچنین برخی از مورخان؛ مانند آیتی در کتاب بهارستان[2] مطالبی در باره او نوشته اند، که می‌توان به واسطه آن‌ها به پاره‌ای از ویژگی‌های شخصیتی او پی برد.

از روایاتی که در منابع مذکور در پاورقی و نیز آنچه از گفته آیتی در بهارستان، بر می‌آید؛ زید مردی شجاع و بی‌باک در مخالفت با بنی عباس بوده، ولی ظاهرا در میزان پایبندی او به ولایت امام زمانش (امام رضا (علیه السلام)) تا حدی جای تردید وجود دارد. از روایات مزبور بر می‌آید که کار او خودسرانه و بدون صلاح‌دید با امام و به فرمان جاه طلبان حاکم بر وی بوده که در صدد تشکیل حاکمیت بنی عباسی دیگر بوده‌اند، البته برخی، توجیهاتی برای برخورد امام (علیه السلام) با زید کرده و آن را از روی تقیه دانسته‌اند که در جای خود به آنها اشاره خواهد شد.

[1] . صدوق، محمد بن على، عيون أخبار الرضا (عليه السلام)، محقق / مصحح: لاجوردى، مهدى، ج 1، ص 248؛ ج 2، ص 63 و 232 و 233 و 235؛ ابن شهر آشوب، محمد بن على،‏ مناقب ‏آل أبي طالب (عليهم السلام)، ج 4، ص 361‏؛ اربلى، ‏على بن عيسى، كشف الغمة في معرفة الأئمة، محقق / مصحح: رسولى محلاتى، هاشم،؛ ج 2، ص 310.

[2]. آیتی، محمدحسین، بهارستان در تاریخ و تراجم رجال قاینات و قهستان، ص 53 و 54.