کپی شد
ویژگی‌های مذهب حنفیه
ابوحنیفه و به تبع وی حنفیه، اصحاب رأی شمرده می‌شوند.[1] اصحاب رأی یا اهل رأی، به پيروان يكى از دو گرايش اصلى در فقه[2] سده‌هاى نخستين اسلامى كه مروّج كاربرد شيوه‌هاى اجتهاد به رأى در استنباط فقهى بوده‌اند، اطلاق مى‌گردد. در تاريخ فقه، فقیهان سرزمين عراق، به ويژه ابوحنيفه، نماد اين گرايش شناخته مى‌شدند. ابوحنيفه در برخورد با ادلّه سنن، اخبار ضعيف و غير ثابت (به زعم خود) را در اثبات سنّت نبوى معتبر نمى‌دانست و در موارد تعارض اخبار، سنّت غير ثابت را در برابر سنّت ثابت كنار مى‌نهاد. وى در مواجهه با آراء صحابه، اتّفاق آنان را حجّت مى‌شمرد و در موارد اختلاف، خود را مجاز به حقّ انتخاب بر وفق رأى مى‌دانست. وى بيشترين زمينه براى كاربرد رأى و قياس را در آن بخش از احكام شريعت مى‌دانست كه به موضوعات روزمرّه مربوط مى‌شوند.[3]
او با وجود اصرار و تأکید بر احکام تعبدی و سنت نبوی، اخبار و روایات غیرقطعی را برای فتوا دادن کافی نمی‌دانست.[4]
حنفیه با پیروی از ابوحنیفه به عنوان یکی از مذاهب چهارگانه فقهی دارای دیدگاه‌های منحصر به فردی هستند که آنان را از دیگر مذاهب جدا می‌سازد که برخی از این دیدگاه‌ها به طور اختصار در موارد زیر دیده‌می‌شود:
رؤیت خداوند متعال در دنيا يا در آخرت با چشم ظاهری، وجوب شكسته خواندن نماز در سفر (در قبال دیدگاه مالکیه، حنبلیه و شافعیه)، جایز نبودن امامت غير قرشى، شكسته‌شدن وضو با خنده قهقهه.
[1]. گرجی، ابو القاسم، تاریخ فقه و فقها، ص ۸۳.
[2]. گرایش دیگر معروف به اصحاب حدیث است. اصحاب حدیث، به گروهى از عالمان سنّى در سده‌هاى نخست اسلامى كه در روش خود بر آموزش احادیث و پیروى آن اعتنایى ویژه داشته‌اند، اطلاق مى‌شد. اكثر اصحاب حدیث اهل حجاز بوده‌اند. احمد بن حنبل، مالک بن انس و محمد بن ادریس شافعى از حدیث‌گرایان برجسته به شمار مى‌آیند؛ گرچه در شیوه و روش فقهى آنان تفاوت‌هایى وجود داشت، لیكن همه آنان در محدودكردن به كارگیرى رأى، قیاس، استحسان و اهتمام وافر به احادیث نبوى و آثار صحابه و تابعین ـ بر خلاف شیوه اصحاب رأى ـ متّفق بودند. مؤسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامی، فرهنگ فقه فارسی، زیر نظر: هاشمی شاهرودی، سید محمود، ج 1، ص 541.
[3]. همان، ص 541 و 542.
[4]. پاکتچی، احمد، «اندیشه‌های فقهی در سده‌های ۲ و ۳»، ص ۴۴۴، مدخل اسلام، دایرة المعارف بزرگ اسلامی.