کپی شد
ویژگیهای شخصیتی خواجه نصیر الدین طوسی
یکی از هوشمند ترین دانشمندان کم نظیر و کارآمد تاریخ دانش، سیاست و فرهنگ ایران، خواجه نصیرالدین طوسی است. دورانی که او در آن متولد شد و رشد کرد، از دوره های بسیار سخت تاریخایران است. یکی از بلاهای هولناک آن زمان، حمله مغولان به ایران است که لطمه جبران ناپذیری به آبادانی و فرهنگ ایران وارد ساخت.او که دراین زمان سخت، می زیست به واسطه داشتن ویژگی های متعدد، خدمات فراوانی به اسلام و شیعه کرد. در این مقال مختصر به تعداد اندکی از ویژگی های وی اشاره می شود:
از جمله ویژگی های شخصیتی خواجه نصیر؛ نبوغ فکریِآن رادمرد بزرگ تاریخ بود که به عقیده همه تاریخ نگارانِ آن زمان، بر عقل هلاکو؛ حاکم مغول، چیره شد و تا توانست، از قدرت و نفوذ خود، به نفع کشور استفاده و به جهان علم و ادب و ترویج مذهب شیعه اثنی عشری، خدمات شایان توجهی ارایه کرد.
ظرفیت علمی و توانایی او در زمینه های گوناگون دانش، به حدیبودکه دانشمندان بزرگِ معاصر او، وی را «استاد البشر» می خواندند؛ چرا که او با شخصیتی چندگانه، در زمینه های مختلف علمی مهارتی تمام داشت.[1]
او نه تنها به عنوان یک شخصیت برجسته علمی مطرح بود، بلکه یک چهره سیاسیو بسیار قوی از نظر فکر و اندیشه سیاسی نیز شناخته می شد.تا جایی که هلاکو خان زمانی که برای فتح ایران رهسپارشد،از وجود چنین شخصیتی با خبر بود؛لذا بعد از سقوط اسماعیلیان بر او دست یافت و او را در سلک نزدیکان و مشاوران خود قرار داد.[2]
یکی دیگر از ویژگی های خواجه نصیر الدین طوسی به عنوان یک دانشمند برجسته، توجه خاصی بود که به کارهای علمی داشت. وی به خوبی رکود علمیرا که به دنبال حمله مغول به ایران شروع شده بود، درک کرد و برای جبران این نقیصه،از هیچ تلاشی رو گردان نبود. برهمین اساس، وی دانشمندان و افراد نخبه دیگر بلاد را در مراغه گرد آورد و کتابخانه عظیمی با چهار صد هزار جلد کتاب در کنار رصد خانه معروف خود برپا کرد.[3]
از دیگر ویژگی های این اندیشمند بلندآوازه شیعه اثنی عشری،این بود که او نه تنها مرد علم، کتاب، تحقیق و تألیف،بلکه دانشوری متعهد و برخوردار از ویژگی های اخلاقی زیادی بود. وی هیچ گاه علمش بر تعهد و اخلاقش سبقت نمی گرفت. توجه به نظر دیگران و برخورد متواضعانه و حکیمانه با افراد، از ویژگیهای او به شمار می رفت. مطیع ساختن مغولان بیابان گرد و قسی القلب، خود نشانِ بزرگیِاز رفتار و کردار حکیمانه او است. این تا جایی بود که حتی مغولان زبان به تمجید خواجه می گشودند.[4]
در باب اخلاق متواضعانه و حکیمانهخواجه حکایاتی نقل شده که در جایخود به آنها اشاره خواهد شد.[5]
از جمله ویژگی های بسیار برجسته او جامع بودن او در تمامی علوم زمان خود بوده است؛ به عنوان مثال: جامعه شناسان می توانند با دید جامعه شناسی او را بررسی کنند و سیاستمداراناز دیدگاه یک سیاستمدار وی را مورد بررسی قرار دهند، و همچنین سایر عالمان هر علم. از هر نظر به او نگاه شود، جامع علوم بوده و دیگر اینکه هنر خواجه این است که هیچ علمی را با علم دیگر نمی آمیزد. او در کلام یک متکلم تمام عیار، در شعر یک شاعر خوب، در ریاضییک ریاضیدان استاد و متبحر، در فلسفه یک فیلسوفکامل و خلاصه کلام اینکه، وی در هر علمی که وارد شده گویی علم دیگری نمی داند و تنها استاد و صاحب این علم است.[6]
[1]. اقتباس از پایگاه اطلاع رسانی حوزه نت.
[2].بیانی، شیرین، دین و دولت در عهد مغول، ص ۳5۰ و ۳5۱.
[3]. نرم افزار نور مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
[4]. پایگاه اطلاع رسانی حوزه نت.
[5]. نصيرالدين طوسي، محمد بن محمد، تجريد الاعتقاد، تحقیق: حسينی جلالی، محمدجواد، ص 32.
[6]. ابراهیمی دینانی، غلامحسین، به نقل از روزنامه اعتماد، چهارشنبه ۹ بهمن ۱۳۸۷ ش، www.etemaad.com.