ولادت فاطمه معصومه (سلام الله علیها)

بر طبق نگارش برخى از محقّقان، حضرت فاطمه معصومه (سلام الله علیها) در اوّلين روز ماه ذى قعده سال 173 هـ ق،  25 سال بعد از تولد حضرت امام رضا (علیه السلام) در شهر مدينه منوّره چشم به جهان گشود.

از میان فرزندان بزرگوار حضرت امام موسى بن جعفر (علیه السلام)، دو فرزند ایشان؛ يعنى حضرت امام على بن موسى الرضا (علیهما السلام) و حضرت فاطمه (سلام الله علیها) ملقّب به معصومه، از ویژگی‌های خاص برخوردار بوده‌اند تا ادامه دهنده خطّ امامت بعد از پدر باشند. آن حضرت به همراه امام رضا (علیه السلام) هر دو در دامان پاک يک مادر بزرگوار به نام حضرت نجمه خاتون (سلام الله علیها) که از مهاجران مغرب بود، رشد و پرورش يافته‌اند. اين در حالى است که پدر بزرگوارشان پيوسته در زندان هارون‌الرشید به سر مى‌بردند و سرانجام در همان زندان، هنگامى که حضرت معصومه (سلام الله علیها) در سن ده سالگى بود، به شهادت رسيدند و از آن زمان به بعد حضرت معصومه (سلام الله علیها) تحت مراقبت برادرش امام رضا (علیه السلام) قرار گرفت.[1]

البته در منابع قدیمی شیعه، تاریخ‌های ولادت و وفات فاطمه معصومه بیان نشده است. به‌گفته رضا استادی، نخستین کتابی که در آن، تاریخی در این باره ذکر شده است، نور الآفاق نوشته جواد شاه‌عبدالعظیمی است[2] که در سال ۱۳۴۴ق منتشر شد.[3] در این کتاب، تاریخ ولادت حضرت معصومه (سلام الله علیها)، ۱ ذی‌القعده سال ۱۷۳ق و تاریخ وفات او ۱۰ ربیع‌الثانی سال ۲۰۱ ق ذکر شده و از آن کتاب به دیگر کتاب‎ها راه‌ یافته است؛[4] از این‌رو در تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران، روز اول ذی‌القعده به عنوان روز ولادت آن حضرت و روز دختران نام‌گذاری شده است.[5] برخی از علما؛ مانند آیت‌الله مرعشی نجفی،[6] آیت‌الله شبیری زنجانی،[7] رضا استادی[8] و ذبیح‌الله محلاتی[9] با این نظر شاه‌عبدالعظیمی مخالفت کرده و تاریخ‌های ذکر شده در این کتاب را ساختگی دانسته‌اند.[10]

[1]. ر.ک: دانشنامه اسلامی (ویکی اهل البیت).

[2]. استادی، رضا، آشنایی با حضرت عبدالعظیم و مصادر شرح‌ حال او، نور علم، ش۵۰ و ۵۱، ص ۳۰۱.

[3]. همان، ص ۲۹۷.

[4]. همان، ص ۳۰۱.

[5]. شورای مرکز تقویم مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، تقویم رسمی کشور سال ۱۳۹۸ هجری شمسی، ص ۹.

[6]. محلاتی، ذبیح الله، ریاحین الشریعة، ج ۵، ص ۳۲.

[7]. شبیری زنجانی، سید موسی، جرعه‌ای از دریا، ج ۲، ص ۵۱۹.

[8]. آشنایی با حضرت عبدالعظیم و مصادر شرح‌ حال او، ص ۳۰۱.

[9]. ریاحین الشریعه، ج ۵، ص ۳۱ و ۳۲.

[10]. ر .ک: ویکی شیعه.