وقوع رویدادهای مهم مقارن با تاسیس حوزه‌ی علمیه‌ی قم

مقارن با تأسیس حوزه علمیه قم، رویدادهای مهمی در ایران و جهان به وقوع پیوست که آیت‌الله حائری با کیاست و دوراندیشی ویژه‌ای از این رویدادها کمال بهره‌برداری را به نفع تأسیس حوزه نمودند. اهم این وقایع عبارت بودند از:

۱. کودتای ۱۲۹۹ شمسی و سردار سپه رضاخان:

رضاخان برای رسیدن به قدرت به پشتیبانی علما نیاز داشت…؛ از این رو تلاش می‌کرد با نزدیک شدن به علما به این مهم دست یابد.[1] در این میان جناب آیت‌الله حائری با استفاده از فرصت پیش آمده، حوزه علمیه را بدون هیچ بازدارنده‌ سیاسی تأسیس نمودند.

۲. آغاز جنگ جهانی اول:

با آغاز جنگ جهانی اول، نجف و کربلا برای طلاب و علما ناامن گردیده بود و آمد و شد طلاب در آن شهرها به سختی صورت می‌گرفت. این ناامنی سبب شد که بسیاری از علما، این شهرها را به مقصد قم که تنها بدیل این کانون‌های علمی و جای امن برای کارهای علمی بود، ترک نموده و جذب حوزه قم گردند؛ چرا که آیت‌ الله حائری با تدبیر، دوراندیشی‌ و شناخت دقیق از فرصت‌های پیش آمده، حوزه امن و آرامی را برای تحصیل علم آماده کرده بود.

۳. تبعید مراجع نجف به ایران:

مرجعیت شیعه در زمان تأسیس حوزه علمیه قم با سید ابوالحسن اصفهانی و نائینی بود. مراجع نجف به خاطر رویارویی با دولت استعمارگر انگلیس که می‌خواست امتیاز دو رود بزرگ دجله و فرات را ویژه خود گرداند، به ایران تبعید شدند. تبعید این بزرگان به ایران، قم را به عنوان یک مرکز مهم تعلیم و تربیت دینی و بدیل عتبات رسمیت بخشید.[2] شیخ عبدالکریم حائری با تلاش و همتی مثال‌زدنی از مجموعه رویدادهای فوق در جهت تشکیل، توسعه و رسمیت بخشیدن به حوزه علمیه قم استفاده نمود.[3]

[1]. محمدی، ذکرالله؛ حضرت آیت الله حاج شیخ عبدالکریم حائری… ، ص ۴۹.

[2]. عیسی نژاد، سید محمد؛ شیخ عبدالکریم حائری، حوزه علمیه قم و تولید علم، مجله حوزه ۱۲۶، ص ۹۸.

[3]. دانشنامه اسلامی