وفات و مدفن اسماعیل ذبیح الله (علیه السلام)

همه روایات و همچنین تواریخ، نسبت به دفن آن حضرت در حجر اسماعیل در کنار خانه کعبه، اتفاق نظر دارند. اما در باره مدت عمر او نظرات متعدد و مختلف است. ضمن اینکه اشاره ای هم به قرن و سال وفات آن حضرت نشده است. در این مقال به دو مورد از روایات و چند مورد از گزارشات تاریخی در باره مکان دفن و مقدار عمر ایشان اشاره خواهد شد، ابتدا به روایات پرداخته می شود:

از امام صادق (علیه السلام) نقل شده که فرمود: حجر (کنار خانه کعبه) خانه اسماعیل و همچنین محل دفن مادر او (هاجر) و قبر اسماعیل است.[1] همچنین از ایشان نقل شده که فرمود: اسماعیل (علیه السلام) در سن صد و سی سالگی از دنیا رحلت نمود و در حجر در کنار مادرش هاجر دفن شد.[2]

اما گزارشات تاریخی:

1. اسماعيل صد و سى ساله بود كه وفات كرد و در حجر کنار قبر مادرش هاجر که آجَر هم گفته شده، دفن شد.[3]
2. اسماعيل نبی الله در حجر کنار قبر مادرش هاجر دفن شده است. این در حالی بود که از عمر او صد و سی و هفت سال گذشته بود.[4]
3. حضرت اسماعیل در سن صد و سی سالگی از دنیا رحلت نمود و در مسجد الحرام در موضعی که حجر قرار دارد، دفن شد.[5]

[1]. عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام): «قَالَ الْحِجْرُ بَيْتُ إِسْمَاعِيلَ وَ فِيهِ قَبْرُ هَاجَرَ وَ قَبْرُ إِسْمَاعِيلَ»؛ كلينى، محمد بن يعقوب، کافی، محقق / مصحح: غفارى، على اكبر و آخوندى، محمد، ج 4، ص 210‏.

[2]. قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (علیه السّلام): «تُوُفِّيَ إِسْمَاعِيلُ بَعْدَهُ وَ هُوَ ابْنُ ثَلَاثِينَ وَ مِائَةِ سَنَةٍ فَدُفِنَ فِي الْحِجْرِ مَعَ أُمِّه»‏؛ صدوق، محمد بن على‏، علل الشرائع، ص 38؛ ابن خلدون‏، عبد الرحمن بن محمد، ديوان المبتدأ و الخبر فى تاريخ العرب و البربر و من عاصرهم من ذوى الشأن الأكبر (تاريخ ابن خلدون)‏، تحقيق: شحادة، خليل، ج 2، ص 396.

[3]. يعقوبى، احمد بن ابى يعقوب، تاريخ يعقوبى، ج 1، ص 314.

[4]. ابن كثير، اسماعيل بن عمر، البداية و النهاية، ج 1، ص 193.

[5]. مسعودی‏، أبو الحسن على بن الحسين، مروج الذهب‏ و معادن الجوهر، ج 1، ص 75.