کپی شد
وفات مؤمن آل فرعون
مؤمن آل فرعون مدتی طولانی ایمان خود به خدای یکتا را مخفی می کرد. تا اینکه بعد از حضور حضرت موسی (علیه السلام) و نشان دادن معجزه ها، او ایمان خود را آشکار کرد و به فرعونیان گفت: «شما مرا به کفر دعوت می کنید و من شما را به ایمان به خداوند عزیز غفار دعوت می کنم».[1] سپس ادامه داد: «قطعاً آنچه مرا به سوى آن مى خوانيد، نه دعوت (و حاكميّتى) در دنيا دارد و نه در آخرت، و تنها بازگشت ما در قيامت به سوى خدا است و مسرفان اهل آتش دوزخ هستند!».[2]
او هنگامی که ایمان خود را آشکار ساخت و خط توحیدى خویش را از خط شرک آلود آن قوم جدا کرد، یک تنه با منطق گویای خود در برابر همه آنها ایستاد و گفت: «و به زودى آنچه را به شما مى گويم به خاطر خواهيد آورد! من كار خود را به خدا واگذار می کنم كه خداوند نسبت به بندگانش بينا است!».[3]
به همین دلیل نه از تهدید هاى شما مى ترسم، نه کثرت و قدرت شما و تنهائى من مرا به وحشت مى افکند؛ چرا که سر تا پا خود را به کسى سپرده ام که قدرتش بى انتها است و از حال بندگانش به خوبى آگاه است.
اين تعبير ضمنا دعاى مؤدبانه اى از اين مرد با ايمان بود كه در چنگال قومى زورمند و بی رحم گرفتار بود. این تقاضايى مؤدبانه از پيشگاه پروردگار بود كه در اين شرائط او را در كنف حمايت خويش قرار دهد. خداوند هم اين بنده مؤمن مجاهد را تنها نگذاشت و همچنان كه در آيه بعد آمده است: «خداوند او را از نقشه هاى شوم و سوء آنها نگه داشت …».[4]
تعبير به «سيئات ما مكروا» نشان مى دهد كه اجمالا توطئه هاى مختلفى بر ضد او چيدند. اما اين توطئه ها چه بود؟ قرآن سر بسته بيان كرده است. طبعا انواع مجازات ها و شكنجه ها و سرانجام قتل و اعدام بوده است، اما لطف الهى همه آنها را خنثى كرد.[5]
منتهی در اینجا یک نکته قابل توجه وجود دارد و آن اینکه آیا او توسط فرعون به صلیب کشیده و کشته شد یا خیر؟ در این رابطه دو نظر وجود دارد:
الف. وی موفق شده فرار کند و خدا او را از دست فرعونیان نجات بخشد. در برخی از تفاسیر آمده: او موفق شد از دست فرعونیان فرار کرده و به موسی (علیه السلام) پیوسته و از نیل بگذرد و یا قول «قتاده» نقل می کند که او می گويد: خداوند از زشتى نيرنگ ايشان، او را نگهداشته و نجات داده است. عده اى دیگر می گويند: فرعونيان تصميم به قتل او گرفته بودند اما وی به كوه فرار كرد، پس فرعون دو نفر را به دنبال او فرستاد؛ چون آنها وى را ديدند مشاهده كردند كه ايستاده و نماز مى خواند و حيوانات وحشى به دور او صف كشيده اند؛ لذا آن دو ترسيده و پا به فرار گذاشته و بازگشتند.[6]
ب. او به دست فرعون کشته شد. برخی از مفسرین معتقد هستند که نتیجه تفویض و توکل را که قرآن کریم از قول مؤمن آل فرعون نقل می کند،[7]حفظ ایمان مؤمن آل فرعون بود و نه حفظ جان او.[8] در بعضی دیگر از منابع از قول امام صادق (علیه السلام) نقل می کنند که آن حضرت فرمود: «مؤمن آل فرعون را قطعه قطعه کردند و خداوند او را از لغزش در ایمان حفظ کرد».[9]
[1]. غافر، 42.
[2]. همان، 43.
[3]. همان، 44.
[4]. همان، 45.
[5]. مکارم شيرازى، ناصر، تفسیر نمونه، ج ۲۰، ص 113.
[6]. طبرسى، فضل بن حسن، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، تحقیق: با مقدمه بلاغى، محمد جواد، ج 8، ص 818.
[7]. غافر، 44.
[8]. طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج11، ص 513.
[9]. قمى، على بن ابراهیم، تفسیر القمی، محقق / مصحح: موسوى جزائرى، طیب، ج 2، ص 258؛ برقى، احمد بن محمد، المحاسن، محقق / مصحح: محدث، جلال الدين، ج 1، ص 219.