وظیفۀ مأموم هنگام اشتباه امام جماعت

اگر امام جماعت در شمارۀ­ رکعت های نماز شک کند، یا نماز را اشتباه بخواند و مأموم به شمارۀ رکعت نماز یقین داشته باشد، می تواند به امام جماعت بفهماند و او را از شمارۀ ­رکعت ها و وظیفه اش آگاه نماید.[1] ولی باید این آگاه کردن به نحوی باشد که باعث باطل شدن نماز نشود؛ مثل این که با اشارۀ دست یا با گفتن ذکر “الله اکبر” یا ذکری دیگری باشد، ولی اگر برای آگاه کردن امام جماعت حرف بزند، نماز خودش را باطل کرده است. همچنین اگر امام جماعت حرف بزند یا روی خود را از قبله برگرداند، نمازش باطل می شود. امام جماعت اگر با اشاره یا ذکر گفتن مأموم، متوجه اشتباه خود شد باید اشتباه خود را اصلاح کند و نماز را ادامه دهد که در این صورت، نمازش صحیح است و نیازی به اعاده یا خواندن نماز احتیاط نیست.[2] اما اگر متوجّه نشود، دیگر مأموم وظیفه ای ندارد و اگر می بیند که نماز امام جماعت باطل است، نماز خود را به نیت نماز فرادی ادامه می دهد.

به هر حال، مأموم حتی اگر متوجه اشتباه و باطل بودن نماز امام شود نباید نماز خود را باطل نماید، همچنین دیگر نمازگزاران هم نباید کاری کنند که نمازشان باطل شود.

در زیر به پاسخ کتبی دفاتر مراجع توجه فرمایید:

دفتر آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله العالی):

اگر چنين چيزى ]سخن گفتن مأموم در بین نماز[اتفاق افتاده باشد، وظيفه کسى که سهواً حرف زده ـ در صورتى که جاهل قاصر بوده ـ اين است که براى کلام بى‌جا دو سجده سهو به جا آورد و امام جماعت اگر پشت به قبله کرده، نمازش باطل و ديگران بايد همان موقع قصد فرادی کنند.

دفتر آیت الله العظمی بهجت (مدظله العالی):

امام برای رفع شک به مأموم رجوع می کند و مأموم به انجام ذکر بحول الله ] جهت اطلاع دادن به مأموم[ با صدای بلند امام را مطلع می کند.

دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله العالی):

در صورتی که واقعاً آنها ]مأموم و امام [سخنی گفته باشند نمازشان باطل شده و باید از سر گیرند.

دفتر آیت الله العظمی فاضل لنكراني (ره):

در نماز جماعت اگر امام یا مأموم شک کند در صورتی که دیگری می داند و به نحوی می تواند امام را مطلع کند، امام طبق علم مأموم عمل می کند و صحیح است. ولی در بین نماز مأمومی که گفته رکعت سوم است و نماز امام جماعت ]که به پشت سرش نگاه کرده[ باطل شده است. ولی نماز سایر مأمومین صحیح است.

[2]. همان.