searchicon

کپی شد

وضعیت فرهنگی یمن

از زمانی که حکومت امامان زیدی در سال 818 قمری در این منطقه شکل گرفت، بافت فرهنگی آن به شکل نسبتاً پایدار و ثابت و البته متفاوت از دیگر بخش های این کشور شکل گرفت. برعکس، قسمت جنوبی به دلیل این که در کناره‌ دریای سرخ و خلیج عدن و مشرف بر تنگه «باب المندب» و یک منطقه با ناهمواری های طبیعی اندکی است، تحت تأثیر فرهنگ و ارتباطات مختلف بوده و همواره حکومت های مختلف به آن تعرض کرده اند؛ از جمله تعرضات می توان به تعرضات رومیان در قبل از اسلام و بعدها اسماعیلیان، ایوبیان[1] و در آخر هم، بریتانیا به این منطقه و به ویژه بندر عدن اشاره کرد. در طول جنگ سرد[2] نیز یمن به دو دولت «یمن شمالی» و «یمن جنوبی» تقسیم شده بود. یمن شمالی متحد غرب و یمن جنوبی متحد شوروی بود. این تفاوت محصول دو انقلاب در دو یمن در دهه 1960 م بود. در یمن شمالی در سال 1962 م طی یک کودتا که توسط جمهوری خواهان مخالف نظام امامت؛[3] شکل گرفت، یک رژیم جمهوری بر سر کار آمد و یمن شمالی به «جمهوری عربی یمن» تغییر نام داد. یمن جنوبی نیز پس از 130 سال که عدن مستعمره بریتانیا بود، در سال 1967 م طی یک جنبش انقلابی به استقلال رسید و «جمهوری دموکراتیک خلق یمن» در این بخش از یمن تشکیل شد.

در طول جنگ سرد و تحت تأثیر مقتضیات خاص نظام دوقطبی، شمال و جنوب یمن به صورت دو دشمن بارها وارد درگیری شدند و حتی تا مرز جنگ نیز پیش رفتند. این مسئله جدایی دو یمن را بیش از پیش تشدید می کرد. بنابراین باید گفت که، دو یمن دو گونه متفاوت از هم بودند؛ یمن شمالی یک جامعه عمیقاً مذهبی با نفوذ گسترده قبایل به خصوص دو قبیله بزرگ «حاشد» و «بکیل» که نفوذ سیاسی زیادی نیز اعمال می‌کردند، بود. در جهت عکس آن، یمن جنوبی، به خصوص شهر عدن، به نسبت سکولار بود.

در سال 1992م یک گروه سیاسی که «شباب المؤمنین» نامیده می شد، در صعده؛ مرکز فعالیت زیدی ها، تشکیل شد که هدف آن تربیت جوانان زیدی بود. این گروه به مرور فعالیت های خود را افزایش داد و طرفداران بسیاری در میان زیدی ها پیدا کرد. «یکی از علل اصلی جنگ بین دولت مرکزی یمن و حوثی ها،[4] احیای فعالیت های خدماتی و آموزشی این گروه بعد از سال 2000 م توسط «حسین الحوثی» است که این امر با مخالفت شدید علی عبدالله صالح، رئیس‌جمهور یمن، مواجه شد؛ چرا که این امر را به منزله تهدیدی سیاسی برضد دولت خود می دید». از این به بعد فعالیت زیدی ها در قالب گروه «شباب المؤمنین» دنبال می‌شد.[5]

طبق آمار، نرخ سواد در یمن 9/63 درصد جمعیت آن کشور است. در این میان از صد در صد مردان تنها 2/81 در صد و از صد در صد زنان تنها 8/46 درصد باسواد هستند.[6]

[1]. ایوبیان دودمانی کُرد بودند که توسط صلاح الدین ایوبی به مرکزیت مصر ایجاد شد. این سلسله در طول قرون ۱۲ و ۱۳ میلادی بر بخش عظیمی

از خاورمیانه حکم می‌راند.

[2]. جنگ سرد اصطلاحی است که به دوره‌ای از تنش ها، کشمکش ها و رقابت ها در روابط ایالات متحده، شوروی سابق و هم پیمانان آنها در طول دهه های ۱۹۴۰ تا ۱۹۹۰ اطلاق می شود.

[3]. امامت امامان زیدی در یمن که آخرین آنها «امام محمد بدر» بود.

[4]. علت نامگذاری این گروه به «حوثی»؛ به دلیل انتساب ایشان به رهبرشان «حسین بدرالدین حوثی» است که در سال ۲۰۰۴ م توسط نیروهای ارتش یمن کشته شد.

[5]. برگرفته از سایت نهاد مقام معظم رهبري در دانشگاه ها.

[6]. خبرگزاری ایسنا.