همسران امام علی (علیه السّلام)

امام علی (علیه السّلام) بنا بر مصالحی، ازدواج‌های متعدّدی داشته است. در بعضی از منابع تاریخی تعداد همسران آن حضرت، 9 نفر ذکر شده است.[1] اوّلین همسر امیرمؤمنان (علیه السّلام)، «حضرت فاطمه زهرا (علیها السّلام)» بوده و تا زمانی که ایشان در قید حیات بودند، امام علی (علیه السّلام) با زن دیگری ازدواج نکرد. چنان كه رسول خدا (صلّى اللّه عليه و آله) در زمان حيات خديجه (علیها السّلام) زن ديگری اختيار نفرمود.[2] از وصیت‌های حضرت زهرا (علیها السلام) این بود که امیرالمؤمنین (علیه السلام) بعد از او با «امامه» دختر زینب (خواهر حضرت زهرا علیها السّلام)، ازدواج کند.[3]

ابن جوزی به نقل از واقدى مى‏گويد: موقعى كه على (علیه السّلام) به شهادت رسيد، چهار زن به نام‌هاى: امامه دختر زينب بنت رسول اللّه (صلّى اللّه عليه و آله)، ليلى تميميّه، امّ البنين كلابيّه و اسماء بنت عميس و هجده امّ ولد (کنیز فرزند دار) داشت.[4]

سید محسن امین درباره همسران علی (علیه السّلام) آورده است:

نخستین همسر آن حضرت، «فاطمه زهرا (علیها السّلام)» دخت گرامی پیامبر خدا (صلّى اللّه عليه و آله) بوده است. علی (علیه السّلام) تا زمانی که فاطمه (علیها السلام) در قید حیات به سر می‏برد، همسر دیگری اختیار نکرد. پس از شهادت حضرت فاطمه (علیها السلام)، آن حضرت با «امامه»؛ دختر ابو العاص بن ربیع که فرزند زینب دختر پیامبر (صلّى اللّه عليه و آله) بود ازدواج کرد. «ام البنین» دختر حزام بن دارم کلابیه، زن دیگری بود که علی (علیه السّلام) او را به عقد خود درآورد. پس از ازدواج با ام البنین، آن حضرت با «لیلی»؛ دختر مسعود بن خالد نهشلیه تمیمیّه دارمیه ازدواج کرد و پس از ازدواج با وی با «اسماء» بنت عمیس خثعمی، پیمان زناشویی بست. اسماء ابتدا همسر جعفر بن ابی طالب (علیهما السلام) بود و پس از شهادت جعفر، ابوبکر او را به ازدواج خود درآورد و هنگامی که ابوبکر از دنیا رفت، علی (علیه السّلام) او را به همسری خویش گرفت. یکی دیگر از همسران امیرالمؤمنین (علیه السّلام)، «ام حبیب» دختر ربیعه تغلبیه؛ موسوم به صهبا بوده است. این زن از قبیله «سبی» بود که خالد بن ولید در «عین التمر» بر آنها حمله برده و ایشان را به اسیری گرفته بود. «خوله»؛ دختر جعفر بن قیس بن مسلمه حنفی و یا به قولی دیگر خولة دختر ایاس، از دیگر زنان آن حضرت بوده است. همچنین علی (علیه السّلام) با «ام سعد» یا ام سعید دختر عروة بن مسعود ثقفی و نیز «مخبأة» دختر امری القیس بن عدی کلبی، پیمان زناشویی بست.[5]

 [1]. امين عاملى، سيد محسن، أعيان الشيعة، ج ‏1، ص 326.

[2]. ر.ک: خصيبى، حسين بن حمدان، الهداية الكبرى، ص 95؛ ابن الجوزى، سبط، تذكرة الخواص، ص 57.

[3]. قمى‏، عباس، منتهى الآمال فی تواریخ النبی و الآل، ج ‏1، ص452 و 453.

[4]. تذكرة الخواص، ص 168.

[5]. أعيان الشيعة، ج ‏1، ص 326.