همزمانی خروج یمانی با خروج سفیانی

روایات متعددی به پیوستگی جنبش یمانی با خروج سفیانی دلالت دارند، ازجمله، امام صادق (علیه‌السلام) فرمود: «… یمانی و سفیانی مانند دو اسب مسابقه‌اند».[1]

این مطلب آن‌قدر مسلم بوده که امام صادق (علیه‌السلام) برای نفی قیام سفیانی، بر عدم قیام یمانی استدلال فرموده‌است. هنگامی‌که در محضر آن امام از خروج سفیانی سخن به میان آمد، فرمود: «… کی و چگونه سفیانی قیام می‌کند، در حالی‌که کسی که چشم او را از کاسه درمی‌آورد، هنوز از صنعاء، خروج نکرده است؟!».[2]

ابن حماد نیز از امام باقر (علیه‌السلام) چنین روایت کرده است: «هنگامی که سفیانی بر ابقع[3] و منصور یمانی پیروز شود،[4] ترک و روم خروج می‌کنند و سفیانی بر آنها نیز غلبه می‌یابد».[5]

امام باقر (علیه‌السلام) در روایت دیگری فرمود: «ثم یسیرُ الیهم … سپس منصور یمانی همراه با سپاهیانش از صنعا به سمت آنها (لشکر سفیانی) رهسپار می‌شود …، او با اخوص (سفیانی) روبه‌رو می‌شود… ، میان آن دو جنگی سخت درمی‌گیرد».[6]

در مجموعه روایاتِ نشانه‌های ظهور، سه روایت وجود دارد که علاوه بر دلالت بر تلاقی قیام یمانی با خروج سفیانی، آغاز این دو جنبش و جنبش خراسانی را دقیقاً در یک سال و یک ماه و یک روز بیان کرده است. امام باقر  (علیه‌السلام) در این خصوص فرموده‌است: «خروج سفیانی و یمانی و خراسانی در یک سال و یک ماه و یک روز است». [7]

از امام صادق (علیه‌السلام) نیز چنین روایت شده است: «خروج او (سفیانی) و خروج یمانی با پرچم‌های سفید از یمن در یک روز و یک ماه و یک سال خواهد بود».[8]

 آن حضرت در روایت دیگری فرموده‌است: «خروج سه نفر؛ خراسانی، سفیانی و یمانی در یک سال و یک ماه و یک روز است».[9]

از مجموعه روایات یاد شده، تلاقی قیام یمانی و سفیانی و هم‌چنین هم‌زمانی دقیق آغاز حرکت یمانی و سفیانی و خراسانی نیز اثبات می‌پذیرد. دراین‌صورت قیام یمانی در ماه رجب، آغاز خواهد شد، زیرا امام صادق  (علیه‌السلام) در حدیثی فرموده‌است: «حرکت سفیانی از نشانه‌های حتمی است و در ماه رجب روی خواهد داد».[10]

لازم به ذکر است، تنها در یک روایت از محمد بن مسلم بدون اینکه کلام خود را به معصوم نسبت دهد، چنین نقل شده است: «پیش از سفیانی، مصری و یمانی خروج می‌کنند».[11]

در این روایت قیام یمانی پیش از قیام سفیانی دانسته شده است و این مطلب با آنچه پیش‌تر آمد، در تعارض است.

صرف‌نظر از این‌که این کلام به معصوم نسبت داده نشده و قابلیت تعارض با روایات پیشین را ندارد، یمانی مذکور در این روایت غیر از یمانی معروف به‌عنوان نشانه حتمی ظهور است؛ زیرا در تمام روایات از شخصیت موردنظر با عنوان «الیمانی» یادشده، اما در این روایت از یمانی، به‌صورت نکره و بدون الف و لام، یادشده است. بنابراین، چه‌بسا پیش از قیام سفیانی یک شخصیتی که اصالتاً اهل یمن است، خروج کند، اما جنبش یمانی معروف، هم‌زمان با جنبش سفیانی باشد.[12]

با توجه به همزمانی قیام یمانی با خروج سفیانی، ادعای احمد الحسن مبنی بر یمانی بودن، بدون همزمانی با خروج سفیانی، دروغی بیش نخواهد بود.[13]

[1]. نعمانی، ابو عبدالله محمد بن ابراهیم، الغیبة، ص 423.

[2]. همان، ص 388.

[3] . در روایت آمده: «نخستین سرزمینی که در آن کشتار و شورش می شود، شام است که سه لشکر در آن با یکدیگر نبرد می کنند: ‌1. اصهب، 2. ابقع و 3: سفیانی. این سه لشکر با یکدیگر می جنگند تا سفیانی با ابقع درگیر می شود و او را با سپاهیانش می کشد و سپس اصهب را نیز از پای درمی آورد. برگرفته از سایت راسخون

[4] . این روایت منافاتی با روایت بالا ندارد؛ زیرا این که یمانی چشم سفیانی را در می‌آورد به معنای غلبه بر وی نمی باشد.

[5]. کورانی، علی، معجم احادیث الامام المهدی، ج 3، ص 275.

[6]. همان، ص 276.

[7]. الغیبة (نعمانی)، ص 361.

[8]. نیشابوری، فضل بن شاذان، مجله تراثنا، شماره 4، ص 455.

[9]. طوسی، محمد بن حسن، الغیبة، ص 446.

[10]. صدوق، …..، کمال الدین، ج 2، ص 650.

[11] . الغیبة (طوسی)، ص 447.

[12]. کورانی، .علی، الیمانیون قادمون، ص 126.

[13]. گروه آیین و اندیشه فرهنگ نیوز- مصطفی امیری.