نژاد (نسب)، ملیت، زبان و مذهب حکومت عثمانی

عثمانی‌ها منتسب به قبیله‌ای از قبایل ترک به نام «قاپی» هستند.[1] این قبیله از هم‌پیمانان ارطغرل سلجوقی هنگام حرکت به سمت غرب به شمار می‌رود که ظاهرا در آسیای میانه به او پیوسته بودند و بعد از ارطغرل از سلطان علاء‌الدین سلجوقی، جانشین وی حمایت کردند و در سپاه او قرار گرفتند. چنان‌که هنگامی که علاء‌الدین در جنگ سال 630 هجری پیروز شد، به دلیل حمایت‌های آنان، منطقه «سوگوت» در حد مرزی دولت سلجوقی با بیزانس را که فتح نموده بود، برای اسکان این قبیله انتخاب کرد.[2] در کتاب تاریخ تطبیقی ايران با كشورهاى جهان چنین آمده: «در دوران خلافت ناصر؛ جد خاندان آل عثمان، يكى از سركردگان تركمن به نام ارطغرل‏ بود كه به قول مورخان ترک به اتفاق 400 خانوار تركمن به آسياى صغير مهاجرت كرد و در سال 1218 يا 1220م، علاء‌الدين كيقباد اول سلجوقى، شهر سوگوت (نزديک اسكى شهر) و اطراف آن را به رسم تيول به او داد و در حقيقت شهر مذكور، محل طلوع قدرت عثمانی‌ها است.[3]

نسب سلاطین عثمانی

در نسب شناسی سلاطین عثمانی اختلاف وجود دارد، برخی آن‌ها را از نسل ابو مسلم خراسانی و برخی نیز از نسل یافث بن نوح می‌دانند.[4] بدلیسی در کتاب شرف‌نامه در نسب شناسی سلاطین عثمانی، چنین می نویسد:

«بر ضمير منير غواصان بحر تحقيق و خواطر فيض‏پذير ملّاحان قلزم تدقيق، پوشيده نماند كه از مصنفات ارباب اخبار و مؤلفات اصحاب اخيار (رحمهم الله تعالى) چنان مستفاد مى‏گردد كه نسب عالى تبار اين طبقه عالي‌شأن، به سلطان عثمان غازى مى‏رسد و جناب افصح المتكلمين و املح المتأخرين؛ قاضى احمد غفارى القزوينى در «نسخ جهان‏آرا»، سلطان عثمان را از اولاد اسراييل بن سلجوق به شمار آورده است و به اتفاق اكابر آفاق، نسب عالى ايشان به سلسله سلاجقيه منتهى مى‏شود و عامه علماى عالم و كافه فضلاى بنى‌آدم، برين متفق‏اند كه امروز كه تاريخ هجرى در روز چهارشنبه؛ سلخ شهر ذى‌الحجه سال خمس و الف‌ (1005) است تا تاريخ سال تسع‏ و ثمانين و ستمايه (689) كه سلطان عثمان غازى در قصبه قره حصار صاحبى، خطبه به نام نامى خود خوانده، سی‌صد و شانزده سال است كه هماى همايون‌بال دولت و طغرل بلند پرواز سلطنت، درين خاندان والا نهمت، قرار و استقرار گرفته، يوما فيوما، آنا فآنا (به تدریج) عظمت و حشمت اين دودمان بی‌زوال در ترقى و تزايد است و اميد چنان است كه تا قيام قيامت، زوال به اين خاندان بی‌مثال نرسد. «يا رب دعاى خسته‏دلان مستجاب كن» و بدين ترتيب، سلسله نسب‏ اين طبقه كرامى به يافث بن نوح (عليهما السلام) مى‏رسد: سلطان محمدخان بن سلطان مرادخان بن سلطان سليم‏خان بن سلطان سليمان‏خان بن سلطان سليم بن سلطان بايزيد بن سلطان محمد بن سلطان مراد بن سلطان محمد بن ايلدرم بايزيد بن سلطان مراد بن سلطان اورخان بن سلطان عثمان غازى بن ارطغرل‏ بن شاه سليمان بن الب قيا بن قزل بوغا بن باى تيمور بن قتلغ بن طوغان بن قسون بن شافور بن بلغاى بن بايسنقر بن توقتمور بن بايسوق بن حمدور بن باقى آقا بن كوك الب بن اغوزخان بن قراخان، و قراخان به يک‌صد و چهل پنج بطن به يافث بن نوح (عليه السلام) مى‏رسد».[5] آن‌چه در نقل قول‌ها درباره نسب سلاطین عثمانی است، همه بر یک امر اتفاق دارند که شاه سلیمان، جد سلطان عثمانی، امیر منطقه ماهان از مناطق نزدیک شهر بلخ در شمال شرق فارس (آن زمان) بوده ‌است.[6]

[1]. مشكور، محمد جواد، اخبار سلاجقه روم، به انضمام مختصر سلجوق‌نامه ابن بی‏بی، ص 103.

[2]. احمد یاقی، اسماعیل، دولت عثمانی از اقتدار تا انحلال، ترجمه: جعفریان، رسول، ص 15.

[3]. بيات، ‌عزيز الله، تاريخ تطبيقى ايران با كشورهاى جهان، ص 84 و 183.

[4]. دولت عثمانی از اقتدار تا انحلال، ص 16.

[5]. بدليسى، شرف خان، شرف‌نامه، محقق و مصحح: ولاديمير ولييامينوف‏، ج ‏2، ص 7.

[6]. دولت عثمانی از اقتدار تا انحلال، ص 16؛ برگرفته از سایت راسخون. «مقاله چگونگی تشکیل حکومت عثمانی از تأسیس تا ثبات».