نقش زنان در دفاع

دفاع در مقابل دشمن و عوامل تهدید کننده، یک امر فطری و ذاتی انسان و همۀ موجودات زنده و از حقوق طبیعی آنان است. دفاع انسان در مقابل تهاجم و خطرات و ضررهایی که از ناحیۀ دشمن، جان، ناموس، وطن، مال، مقدسات، منافع و … او را تهدید می کند، مورد تأیید همۀ ادیان و مذاهب است. مکتب حیات بخش اسلام نیز آن را یک امر با ارزش و مقدس دانسته است و پیروان خود را به آن فراخوانده است و حتی دفاع و مقدمات آن را بر مسلمانان واجب کرده است. قرآن مجید می فرماید: «وَ أَعِدُّوا لَهُم مَّا استَطعْتُم مِّن قُوَّةٍ وَ مِن رِّبَاطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَ عَدُوَّكمْ …»؛[1] هر نیرویی در توان دارید برای مقابله با دشمنان آماده سازید و همچنین اسب های ورزیده را، تا به وسیله آنها دشمنان خدا و دشمنان خویش را بترسانید …”.

این دستور اسلام اختصاص به گروه خاص ندارد و شامل همۀ مسلمانان اعم از زن و مرد می شود. هر گاه سخن از دفاع به میان می آید، ذهن ها بیشتر متوجه دفاع نظامی می شود. حتی اگر دفاع را منحصر در دفاع نظامی بدانیم نقش زنان در تحقق اهداف چنین دفاعی بسیار زیاد است که به بعضی از ابعاد آن اشاره می کنیم:

1. نقش‌ رزمی و جنگیدن‌ رو در رو با دشمن:

اولین‌ مسئولیتی‌ که‌ زنان‌ در یک دفاع بر عهده‌ دارند، نبرد نظامی و رو در رو با دشمنی است که‌ قصد تعرض به خانه و کاشانه آنها را دارد و به هر دلیل دفاع مردان به تنهایی در دفع خطر کافی نیست.

2. حمایت‌ عاطفی‌:

پشتیبانی های‌ روانی‌ و عاطفی و تقویت روحیه جنگ جویان‌ در موفقیت آنان بسیار مؤثر است که زنان بسیار خوب از عهدۀ این مهم بر می آیند.

3. اداره ستادهای‌ پشتیبانی:

جلوۀ‌ دیگر نقش زنان در دفاع، تهیه‌ و تدارک‌ اجناس‌ و اقلام‌ مورد نیاز رزمندگان‌ و سربازانی است که در جبهه حضور دارند.‌ آنان می توانند نیازهای خوراکی و پوشاکی و گاه تسلیحاتی رزمندگان‌ را به بهترین وجه تهیه و به جبهه ارسال نمایند.

4. امداد و درمان‌:

زنان به دلیل لطافت روح نقش مؤثری در پرستاری و مداوای بیماران و مجروحان دارند؛ به همین دلیل در همه جای دنیا بخش عمده این وظیفه بر عهدۀ آنان گذاشته شده است. در صحنه های خونین نبرد، همه رزمندگان در معرض خطر قرار دارند و هر لحظه آمار مجروحان و آسیب دیدگان بالا می رود که اگر رسیدگی به آنان بر عهدۀ مردان گذاشته شود، نیروهای زیادی که می توانند در سنگرها جلوي دشمن بایستند و او را به عقب برانند، باید آزاد شده و به مداوای حادثه دیدگان بپردازند. علاوه بر این که مردان از عهده این کار به خوبی زنان بر نمی آیند. به همین دلیل نقش زنان در این زمینه بسیار حساس و حیاتی است.

5. جهاد مالی:

هر سربازی که در جبهه در مقابل دشمن ایستاده است، نیازهای مالی و پشتیبانی زیادی از قبیل غذا، دارو، لباس، مهمات، وسیله نقلیه و … دارد. همه افراد جامعه و از جمله زنان وظیفه دارند تا نیازهای مالی رزمنده خود را تدارک کنند.

6. ایثار و فداکاری:

زنان با گذشتن از عزیزترین افراد خود یعنی فرزندان، برادران، همسران و پدران خود و تشویق و ترغیب آنها به حضور در دفاع، صبوری در هنگام مصیبت از دست دادن آنها نقش مهم دیگری در اهداف دفاعی در مقابل دشمنان را می توانند ایفا کنند.

7. همکاری‌ اطلاعاتی‌ و بازرسی:

از آن جا که اسلام در تماس و برخورد بدنی با زنان نامحرم محدودیت هایی وضع کرده است و این محدویت ها می تواند مورد سوء استفاده دشمن در رد و بدل کردن اخبار و اطلاعات و اسلحه و مهمات توسط زنان قرار گیرد حضور و نقش زنان در خنثي کردن این حربۀ دشمن منحصر به فرد است؛ یعنی اگر حضور زنان در عرصه های دفاع در این بخش نباشد هیچ مردی نمی تواند این مهم را انجام دهد.

اما امروزه تهاجمات دشمن علاوه بر بعد نظامی، ممکن است در ابعاد عقیدتی، نظامی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، اخلاقی و… باشد و به همین علت دفاع نیز باید در همۀ این ابعاد باشد. بر این اساس، امروز دامنۀ دفاع بسیار فراتر و گسترده تر از دفاع نظامی است. به همین دلیل، زنان و دختران در تحقق اهداف دفاعی از ظرفیت ها و توانایی های بالایی برخوردارند. جایگاه زنان و دختران ما به عنوان مادر، همسر، معلم، استاد دانشگاه و … در تقویت بنیان های فکری، فرهنگی، عقیدتی، علمی و… واضح تر از آن است که نیاز به تذکر و توضیح داشته باشد. همچنین با توجه به پیشرفت علم و تکنولوژی، نقش آنان به عنوان مدیر، متخصص و کارشناس بخش های مختلف اقتصادی در بالا بردن توان دفاع اقتصادی بسیار حائز اهمیت است. حتی در عرصه نظامی امروزه زنان جایگاه بسیار بالاتری پیدا کرده اند؛ زیرا تهاجم نظامی نیز از شکل محدود جنگ تن به تن و رویارویی مستقیم در میدان جنگ خارج شده و به شکل جنگ های الکترونیکی (هدایت جنگ افزارها از راه دور و… در آمده است که در قسمت های مختلف آنان زنان بدون مواجهه مستقیم با دشمن می توانند جلوی تهاجمات دشمن را بگیرند. با توجه به این مسائل جای هیچ گونه تردیدی نیست که نقش زنان در تحقق اهداف دفاعی کمتر از مردان نیست.