نقد اشو و اعتقاد به تناسخ

ادیان الهی به خاطر توجه و اعتقاد به معاد و عالم آخرت به تناسخ اعتقادی ندارند و ادیانی هم که به تناسخ معتقدند به این دلیل است که؛ وقتی معادی را در آموزه های خود نداشته باشند، برای جاودان بودن، که آرزوی انسانی است و همچنین عبس نبودن چند روز زندگی و حتی چگونگی جزا و پاداش برای انسان‌ها، دست به تناسخ زده و آن را راه حل مشکلات خود دانسته، برای انسان یک چرخه زندگی تعریف کرده اند.

اما بطلان تناسخ به دو دلیل عقلی و نقلی ثابت می شود:

1- دلیل عقلی

بطلان تناسخ از این جهت است که وقتى نفس به تدبیر نطفه اى اشتغال یافت، اگر طبق نظر تناسخى ها نفس دیگرى هم بر آن تعلق گیرد، نتیجه آن مى شود که، بدن داراى دو روح گردد و این غیر ممکن است؛ زیرا محال است یک چیز داراى دو ذات؛ یعنى دو نفس باشد، چون هر فردى در درون خود فقط یک نفس احساس مى کند. بنابراین تناسخ مطلقا ممتنع است.[1]

2- دلیل نقلی[2]

الف. قرآن

خداوند متعال در قرآن مى‌فرماید: «چگونه به خداوند کافر می شوید، در حالى که شما اجسام بى روحى بودید و او شما را زنده کرد؟؛ سپس شما را مى میراند و بار دیگر شما را زنده مى کند؛ سپس به سوى او باز مى گردید».[3]

این آیه از جمله آیات متعددى است که عقیده به تناسخ را صریحا نفى مى کند و مى گوید: «بعد از مرگ یک حیات بیش نیست و طبعاً این حیات همان زندگى در رستاخیز و قیامت است» و به تعبیر دیگر، آیه مى گوید: «شما مجموعاً دو حیات و مرگ داشته و دارید؛ نخست مرده بودید (در عالم موجودات بى جان قرار داشتید)، خداوند شما را زنده کرد، سپس شما را مى میراند و بار دیگر زنده مى کند (که قیامت است)». حال اگر تناسخ صحیح بود، تعداد حیات و مرگ انسان بیش از دو حیات و مرگ بود، بنابراین عقیده به تناسخ که گاهى نام آن را تغییر داده؛ «عود ارواح» مى نامند، از نظر قرآن باطل و بى اساس است.[4]

در آیات قرآن کریم آمده است؛ در روز قیامت عده‌ای تقاضای بازگشت به دنیا را برای انجام کار خیر و یا جبران بدی‌هایشان دارند که با جواب منفی روبرو می شوند و این نشانه عدم بازگشت انسان به دنیا بعد از مرگش است «و اگر ببینى مجرمان را هنگامى كه در پیشگاه پروردگارشان سر به زیر افكنده، مى‏گویند: پروردگارا! آنچه وعده كرده بودى دیدیم و شنیدیم، ما را باز گردان تا عمل صالح بجا آوریم، ما به قیامت ایمان داریم[5]

ب. روایت

مأمون به حضرت رضا (ع) عرض  کرد: درباره کسانى که قائل به تناسخ اند نظرتان چیست؟

حضرت در پاسخ فرمود: «کسى که تناسخ را بپذیرد و به آن عقیده داشته باشد، به خداى تعالى کفر آورده و بهشت و دوزخ را غیر واقعى تلقى کرده است».[6]