نشانه‌های تولی و تبری

علاقه به یک چیزی و محبت داشتن به آن، علائم و نشانه هایی دارد و بدون آن انسان نمی تواند به حقیقت ادعای دوستی کسی پی ببرد و حتی گاهی ممکن است انسان در حقیقی بودن ادعای دوستی، دچار تردید و اشتباه شود.

با توجه به سخنان امام علی (ع) به برخی از این نشانه ها اشاره می شود:

1 – محبت توأم با عمل و تقوا

علی (ع) می فرماید: هر کس ما را دوست دارد باید مثل ما عمل کند و لباس پرهیزگاری را جامه و پوشش خود قرار دهد.[1]

2 – عشق به دوستان اهل بیت (ع)

کسی که آل پیامبر (ص) را دوست داشته باشد، لزوماً دوستان آنان را هم باید دوست بدارد. و این یکی دیگر از نشانه های شیفتگان اهل بیت (ع) است. امیرمؤمنان (ع) در این رابطه می فرماید: «هر کس می خواهد بداند که آیا عاشق حقیقی اهل بیت (ع) است یا نه، به قلب خویش رجوع کند، اگر در دلش محبت دوستان ما هست پس او دشمن ما نیست، دوست ما است، ولی اگر یکی از دوستان ما را در دلش دشمن می دارد،[2] او دوست­دار حقیقی ما نیست».[3]

ولایت و محبت ائمه معصومین (ع) را نمی شود با دوستی های دیگر مخلوط نمود؛ یعنی هم دل در گرو عشق آنان نهاد و هم دلبسته مخالفان آنان شد، و به عبارتی دیگر با یک دل نمی توان دو دلبر داشت.

خلوت دل نیست جای صحبت اغیار

دیو چو بیرون رود فرشته درآید

در زیارت جامعه کبیره می گوئیم: «فمعکم معکم لا مع عدوکم …. من با شما هستم، با شما هستم، نه با دشمن شما … ». [4]

و در حدیث دیگری امیرمؤمنان (ع) فرمود: هر کس خداوند را دوست دارد پیامبرش را دوست خواهد داشت، و هر کس پیامبر (ص) را دوست بدارد ما را دوست خواهد داشت و هر کس ما را دوست بدارد شیعیان ما را دوست می دارد».[5]

3 – کتمان محبت در نزد نامحرمان

بعضی افراد نه تنها قابلیت و استعداد محبت اهل بیت (ع) را ندارند بلکه طاقت تحمل شنیدن مدح و ثنای آل پیامبر (ع) را نیز ندارند. امیرمؤمنان (ع) از ابراز محبت در نزد چنین افرادی منع کرده و فرمودند: «ما را در پیش دشمنانمان مدح نکنید و در نزد نااهلان به ما اظهار علاقه ننمایید؛ زیرا آنان این عشق مقدس شما را برنمی تابند و موجب تحقیر و اذیت شما می شوند.[6]

4 – آمادگی برای محرومیت ها

امام علی (ع) می فرماید: هر کس ما اهل بیت پیامبر (ص) را دوست بدارد باید برای محنت ها پوستی دیگر بپوشد. کنایه از این­که آماده انواع بلاها و مشکلات باشد.[7]

در حدیث دیگری امیرمؤمنان (ع) فرمود: هر کس ما اهل بیت را دوست بدارد پس باید فقر و محرومیت ها را چونان لباس رویین بپذیرد.[8]

5 – برائت از دشمنان اهل بیت (ع)

یکی دیگر از نشانه های تولی و تبری، دوری جستن از مخالفین و دشمنان عترت پیامبر (ص) است. دوست دار حقیقی اهل بیت (ع) باید از دشمنان آنان تبری بجوید و محبت خویش را برای خاندان پیامبر (ع) خالص و بی آلایش سازد، در سخنان معصومین (ع) فراوان دیده می شود که فرموده اند:

«دروغ می گوید کسی که ادعای محبت ما خاندان را می کند ولی از دشمنان ما برائت نمی جوید.[9]

همچنین روزی شخصی به حضور علی (ع) آمده و عرضه داشت: یا امیرالمؤمنین! من تو را دوست می دارم و به فلانی هم علاقمندم. و در آن حال نام یکی از دشمنان آن حضرت را برد. حضرت به او فرمود: «یا کور باش یا بینا.[10]