میزان جمعیت و پراکندگی فرقه اسماعیلیه در جهان

فرقه اسماعیلیه، دومین فرقه پرجمعیت شیعه، بعد از شیعه اثنی عشری است. اینان هم‌زمان با روزگار سامانیان سربرآوردند. اسماعیلیه در سال ۱۴۸ق (۷۶۵م)، در کوفه از شیعیان جدا شدند و دست به نهضتی سیاسی مذهبی برای براندازی عباسیان زدند. آنها قایل بودند که حکومت عدل توسط امامی از فرزندان اسماعیل بن جعفر (پسر بزرگ امام صادق (علیه السلام) به وجود می‌آید و سده‌ها با توان بسیار به انتشار اندیشه خویش پرداختند.
امروزه از شمارشان کاسته شده ‌است. اسماعیلیان در قطعاتی از تاریخ دارای حکومت بوده اند (مثل فاطمیون مصر و الموت ایران)، بنابراین توانستند، عقاید خود را مکتوب و نظام مند کنند. در ایران بسیار کمیابند و در برخی کشورها؛ مانند هندوستان و تانزانیا و کنیا پراکنده‌اند.

چنان‌که هانری کربن می‌گوید: اسماعیلیان نزاری پس از سقوط قلعه الموت به دست مغولان و نابودی کتب موجود در آن، منابع خود را از دست دادند، اما اسماعیلیان مستعلوی که در دوره فاطمیان در مصر مستقر بودند و اکنون بیشتر در هند هستند، منابع دست اول خود را حفظ کرده‌اند، هرچند تمایلی به انتشار آن ندارند.[1]

جمعیت پیروان آقاخانیه

قریب به یک میلیون نفر از پیروان فرقه آقاخانیه، در ایران و آسیای وسطی و آفریقا پراکنده‌اند.[2]

پیروان این فرقه در کشورهای هند، پاکستان، بدخشان افغانستان، ایالت سین کیانگ چین، سوریه، کنیا، تانزانیا، فرانسه، پرتغال، انگلستان، کانادا، امریکا، افریقای شرقی، اوگاندا و زنگبار وجود دارند.[3]

در حال حاضر حدود سی هزار اسماعیلی نزاری در ایران زندگی می‌کنند که تقریباً نیمی از این عده در خراسان هستند و بقیه در تهران، محلات و روستاهای اطراف آن و نیز در شهرهای کرمان، شهربابک، سیرجان، یزد و اطراف آن به سر می‌برند.[4]

[1]. برگرفته از سایت موعود.

[2]. مشکور، محمدجواد، تاریخ شیعه و فرقه های اسلام، ص ۲۳۱.

[3]. دفتری، فرهاد، تاریخ و عقاید اسماعیلیه، ترجمه: بدره‌ای، فریدون، ج ۱، ص ۶۲۳.

[4]. همان، ص ۶۱۶ و ۶۱۷، برگرفته از ویکی فقه.