موافقان و مخالفان محمد بن عبدالله (نفس زکیه)

در طول تاریخ بشر غالبا افراد مشهور و شناخته شده، دارای موافقانی بوده‌اند که از آنها حمایت می‌کرده‌اند. در همین میان کسانی هم با آن‌ها مخالف بوده‌اند و این مخالفت تا جایی ریشه داشته که موجب جنگ و درگیری با آن‌ها می‌شده است. البته نکته قابل اشاره این است که؛ بسیار اتفاق افتاده موافقانی که در ابتدا موافق صددرصدی شخصی بوده‌اند، ولی بعد از گذشت مدت زمانی وارد به جمع مخالفان همان شخص شده‌اند، همچنین عکس آن نیز صادق است.

محمد بن عبدالله نفس زکیه نیز یکی از همین افراد است که به دلیل جایگاه، ویژگی‌ها و شهرت خاصی که داشته، دارای موافقان و مخالفان خاص خود بوده است.

1. موافقان نفس زکیه.

در باره موافقان محمد باید گفت: همه کسانی که در ابواء گرد هم آمده و بر مهدی بودن او اتفاق کردند، ابتدا از موافقان او بودند. از جمله آن افراد می‌توان به عده قابل توجهی از بنى هاشم از جمله؛ ابراهیم بن محمد، ابو جعفر منصور (دوانیقی)، صالح بن على، عبداللَّه بن حسن و فرزندانش اشاره کرد. البته تنها کسی که در ابواء با مهدی بودن او مخالف بود، امام صادق (علیه السلام) بود.[1]

همچنین از جمله موافقان وی افرادی بودند که او را در شهر مدینه و قیام بر علیه بنی‌عباس یاری نموده و کشته شدند.[2]

2. مخالفان نفس زکیه.

از جمله مخالفان وی که در ابتدا جزو موافقان صددرصدی او بودند، خاندان بنی العباس‌؛ مخصوصا شخص منصور دوانیقی بود. این مخالفت تا آن‌جا ادامه پیدا کرد که منجر به قیام محمد نفس زکیه بر علیه منصور و در نتیجه کشته شدن محمد به فرمان منصور دوانیقی شد.[3]

[1]. مفيد، مُحمّد بن مُحمّد، الإرشاد في معرفة حجج الله على العباد، ج 2، ص 192؛ اصفهانى،‏ ابوالفرج،  مقاتل الطالبيين‏، تحقيق: صقر، سيد احمد، ص 184.

[2]. مقريزى،‏ تقى الدين، إمتاع الأسماع بما للنبي من الأحوال و الأموال و الحفدة و المتاع‏، ج 12، ص 377؛ كاتب واقدى،  ابن سعد، ‏الطبقات الكبرى‏، ج 5، ص 440.

[3]. همان.