مفهوم شناسی کربلا

واژه کربلا ظاهرا از زبان بابلی قدیم به ما رسیده است، اگرچه برخی احتمال می دهند این نام، مرتبط با زبان آرامی باشد.

در مورد وجه نام گذاری کربلا چند دیدگاه نقل شده که در این جا به آن پرداخته می شود:

1. کربلا تغییر یافته کلمه «کرب ایلا= پرستشگاه خدا» است؛ زیرا این سرزمین قبل از اسلام پرستشگاه بزرگی بوده است.

2. این نام از ترکیب «کرب» و «ال» ساخته شده است. کرب در لغت سامی به معنای «قرب» در زبان عربی است و «ال» به معنای الله؛ لذا کربلا به معنای محلی است که نزد خدا مقرب و مقدس است، یا به معنای حرم خدا است.

3. بعضی از محققان فاضل گفته اند که کربلا از واژه «کور بابل» عربی مشتق شده که بر مجموعه ای از قُرا (روستاها)ی قدیمی بابل دلالت دارد و نینوا یکی از این قرا است.

4. وجه اشتقاق کلمه: «کربله» به معنای سستی گام ها و پاها است، ممکن است زمین این مکان، سست و شن زار بوده و به همین جهت، کربلا نام گرفته باشد و ممکن است به دلیل فراوانیِ گیاه «کربل»، که نام علف حماض (ترشک) در این منطقه است، مسمّی به این نام شده باشد.

5. مشهورترین وجهی که در بین مردم و بر زبان های آنان در وجه نام گذاری کربلا جاری است، این است که، نام کربلا از «کرب» و «بلا» گرفته شده و به معنای سرزمین غم و اندوه است و مشقت و نیز به معنای آزمون در خیر و شر می باشد.

وقتی سیدالشهداء (ع) به این سرزمین رسید، پرسید: این‌جا چه نام دارد؟ گفتند: کربلا، چشمان آن حضرت پر از اشک شد و پیوسته می فرمود: خدایا! من از کرب و بلا به تو پناه می برم. و یقین کرد که شهادتگاه خود و یارانش همین جاست و فرمود: این جا سرزمین رنج و گرفتاری و بلاست، این جا محل فرود آمدن ما و جایگاه ریخته شدن خون های ماست.[1]