کپی شد
مفهوم شناسی خمس
خمس در لغت به معنای«یک پنجم» و جمع آن «اخماس» است.[1]
و در اصطلاح فقه عبارت است از: پرداخت یک پنجم اموال و در آمدی که از راه زراعت، صنعت، تجارت، پژوهش و یا از راه های کارگری و کارمندی و… به دست می آید و زاید بر مخارج زندگانی باشد، به مستحقان خاص آن.[2]
و نکته قابل ذکر این است که: از مجموعه تعریف های فقها پیرامون واژه خمس، نکات زیر به دست می آید:
الف) خمس یکی از واجبات مسلّم و ضروریات دین، مانند نماز و روزه است.
ب) خمس برای بنی هاشم یک حق مالی است که به احترام آنها به جای زکات، به ایشان داده می شود.
ج) خمس فقط به فرزندان بنی هاشم داده می شود.
د) خمس واجبی است که از قرآن، سنت و از اجماع ثابت است. [3]
[1] . ابن منظور، محمدبن مکرم، لسان العرب، ج 6، ص70، قم، ادب الحوزة، 1405.
[2]. محمد خزائلی، احکام قرآن، ص455، سازمان انتشارات جاویدان، 1361ش.
[3]. شهید اول، محمدبن مکی، الدروس الشرعیة، ج1، ص 258، قم، مؤسسه نشر اسلامی، 1412؛ میرزاابوالقاسم قمی، غنایم الایام، ج 4، ص 279، مکتب الاعلام الاسلامی، قم، 1417؛ سید محمد علی، مدارک الاحکام، ج 5، ص 359، مؤسسه آل البیت، قم ، 1410؛ یزدی، محمدکاظم، عروة الوثقی، ج 2، ص 366، مؤسسه اعلمی، بیروت، چاپ دوم، 1409 ؛ حایری، مرتضی، الخمس، ص11، مؤسسه اسلامی، قم، 1418؛ نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج 16، ص 2، دارالاحیا التراث العربی، چاپ هفتم، بیروت، 1981م؛ امام خمینی، تحریر الوسیلة، ج1، ص351، دار الکتب العلمیة، قم ، 1409.