مفهوم اصطلاحی نسخ در قرآن

مسئله نسخ در آیات قرآن، یکی از مباحث علوم قرآنی است که علاوه بر معنای مصطلح میان قرآن پژوهان، به‌معنای دیگری نیز در قرآن به‌کار رفته است.

علامه طباطبایی در این باره می‌گوید: «معناى ديگر كلمه نسخ‏، نقل يک نسخه كتاب به نسخه‏اى ديگر است. اين عمل را از اين جهت نسخ می‌گويند، كه گويى كتاب اولى را از بين برده و كتابى ديگر به‌جايش آورده‏اند؛ به همين جهت در آيه: «وَ إِذا بَدَّلْنا آيَةً مَكانَ آيَةٍ وَ اللَّهُ أَعْلَمُ بِما يُنَزِّلُ قالُوا: إِنَّما أَنْتَ مُفْتَرٍ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لا يَعْلَمُونَ»؛”[1] «چون آیه ای را به‌جاى آیۀ ديگر تبديل‏ مى‏كنيم، با اين كه خدا داناتر است به‌اين‌كه چه نازل مى‏كند، می‌گويند: تو دروغ مى‏بندى، ولى بيشترشان نمی‌دانند»، به‌جاى كلمه نسخ، كلمه تبديل‏ آمده است..[2]

[1]. نحل، 101.

[2]. طباطبایی، سید محمد حسین،  المیزان في تفسیر القرآن، ترجمه: موسوی همدانی، سید محمد باقر، ج 1، ص 377.