مفهوم اصطلاحی توریه در فقه

مفهوم اصطلاحی توریه در فقه، همان معنای اصطلاحی مشهور این واژه است و تفاوت چندانی با آن ندارد. شیخ انصاری می‌گوید: «توریه آن است که متکلم از لفظی، معنای مطابق با واقع آن را اراده نماید، ولی قصد او از القاء آن این باشد که مخاطب از کلام وی، معنایی که نزد همه یا نزد او خلاف ظاهر است، بفهمد».[1] وی سپس مثال‌هایی را بیان می‌کند: مانند آن که در مقام انکار آن چه که درباره کسی گفته‌ای، بگویی: «علم الله ما قلته؛ خدا می‌داند آن چه را گفته‌ام»، و منظور تو از کلمه «ما»، موصوله باشد، ولی مخاطب از آن، نافیه بفهمد؛ یعنی «خدا می داند که من آن را نگفته ام». مثال دیگر آن که: شخصی بر درِ خانه ات اذن ورود می‌طلبد، خدمت‌کار در حالی که به موضعی از خانه که خالی است و کسی در آن نیست اشاره کند و بگوید: او اینجا نیست. مثال دیگر: بگویی امروز نان نخورده‌ام و منظورت از آن، نخوردن در حال خواب یا نماز باشد.[2]

[1]. «هو أن يريد بلفظ معني مطابقا للواقع و قصد من القائه أن يفهم المخاطب منه خلاف ذلك مما هو ظاهر فيه عند مطلق المخاطب او المخاطب الخاص». انصارى، مرتضى بن محمد امين، كتاب المكاسب المحرمة و البيع و الخيارات (ط- القديمة)، محقق/ مصحح: رحمتى، محمد جواد و حسينى، سيد احمد، ج ‌1، ص 197.

[2]. همان.