مفهوم اصطلاحی تقیه از دیدگاه علمای شیعه

دراین گفتار کوتاه به برخی از نظرات دانشمندان و علمای شیعه در باره مفهوم اصطلاحی تقیه اشاره می شود:

1. شیخ مفید در باره معنای اصطلاحی «تقیه» می گوید: «تقیه؛ یعنی مخفی نمودن حق و پوشاندن اعتقاد در آن و (همچنین) کتمان و پوشانیدن (اعتقاد) در برابر مخالفان و ترک اظهار حق در برابر مخالفان؛ به دلیل دفع ضررها و خطرهایی که به واسطه اظهار عقاید حق، در دین و دنیای انسان ممکن است به وجود آید.[1]
2. شیخ انصاری و آیه الله سبحانی معنای اصطلاحی تقیه را این گونه بیان می کنند: «تقیه آن است که انسان خود را به وسیله موافقت (ظاهری) در گفتار یا عملی که مخالف حق است، از ضرر و خطر دیگران با گفتار یا رفتار مخالف حق حفظ کند».[2]
3. معنای تقیه در نظر آیه الله سید ابو القاسم خویی چنین است: «محافظت از خویش در برابر ظالم به وسیله موافقت با او در گفتار یا عمل مخالف حق او».[3]

در جمع بندی می توان گفت: تقیه در اصطلاح؛ مخفی نمودن حق در کلام و عمل در برابر مخالفان و دشمنان به منظور دفع خطر از آنها برای حفظ جان، یدن، ناموس، آبرو و مال خویش است.

[1]. مفيد، محمد بن محمد، تصحيح اعتقادات الإمامية، محقق / مصحح: درگاهى، حسين‏، ص 137.

[2]. شیخ انصارى، مرتضى بن محمد، رسائل فقهية، محقق / مصحح: گروه پژوهش در كنگره‌، ص 71؛ سبحانى‌ تبريزى، جعفر، الاعتصام بالكتاب و السنة، ص 316.

[3]. خويى، سيد ابو القاسم موسوى‌، مصباح الفقاهة (المكاسب)، مقرِّر: توحيدى‌، محمد على‌، ج 1، ص 453.