معنای قدّس سرّه

عبارت “قدّس سرّه ” دعایی است برای میّت که معمولاً پس از ذکر نام او بیان می شود؛ نظیر سایر جملات دعا در این زمینه، مانند: سلام الله علیه، رحمة الله علیه، أعلی الله مقامه و … .

برای روشن شدن معنای جملۀ “قدّس سره” لازم است نخست معنای کلمۀ  “قدّس” و “سرّ” معلوم شود تا پس از آن به مفهوم آن جمله برسیم.

«قدس» به معنای پاكيزگی، طهارت و تنزیه آمده است.[1] وقتی گفته می شود: قدّس‏ اللّهُ فلاناً تَقْدِيساً؛ یعنی خدا، فلانى را پاك و مبارك گرداند.[2] اما «سرّ» به معنای امر پنهان و مخفی است.[3]

در اين عبارت کلمه “قدس” از نظر ادبی فعل ماضی مجهول از باب تفعيل است، ولی در اين جا در معنای دعا به کار رفته است و معنای آن اين است: “پاک و مطهر و مقدس باد” و کلمه “سرّ” به معنای درون و باطن و ضمير، نائب فاعل قدس است و معنای اين جمله روی هم رفته اين است: “درون و باطن و روح اين انسان از دنیا رفته، پاک و مطهر باد”.

اين جمله در زبان عرب برای ياد خيری از اموات و طلب آرامش و پاکی روح و مغفرت برای اموات است و تقريباً با عبارت فارسی: “خدا رحمتش کند، روحش شاد باد و روانش قرين آرامش باد” معادل و هم معنا است و در واقع نوعی دعا و طلب غفران و رحمت برای اموات به شمار می رود.