معذوریت از حج بعد از استقرار آن

هر مکلف عاقل و بالغ پس از این که برای رفتن به حج، مستطیع[1] شد، حج بر او مستقر می‌شود، یعنی باید مقدمات سفر حج را فراهم نماید[2]؛ مثلا اگر رفتن به حج با ثبت نام امکان پذیر است باید در اولین فرصت ثبت نام نماید. حال اگر كسی حج واجب بر ذمه اش باشد و الان كه نوبت رفتنش رسيده  به علت مریضی نمی تواند به حج مشرف شود . آيا می شود اين حج واجب را تبديل به عمره كرد و چند نفر بروند يا نه؟ آیا بايد فرزند بزرگ تر برود به حج واجب تا حجه الاسلام ساقط شود؟

با توجه به پرسش فوق، پاسخ فقها در ذیل بیان می شود.

آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی):

اگر قبلاً حج بر او مستقر بوده، چنانچه نمی‌تواند حج را خودش انجام دهد و اميد خوب شدن هم نداشته باشد، بايد نائب بگيرد تا براى او حج انجام دهند ولى اگر قبلاً حج بر او مستقر نشده در فرض مرقوم حج بر او واجب نيست و اختيار مال با خود او است.

آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):

نیابت در حج واجب از طرف انسان زنده صحیح نیست مگر در صورتی که شخص از جهت پیری یا بیماری به حج نرود و از توانایی و خوب شدن وی تا آخر عمرش مأیوس باشد.

آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):

اگر استطاعت مالی دارد اما استطاعت بدنی ندارد بنابر احتیاط واجب باید نایب بگیرد تا از طرف او حج انجام دهد و لازم نیست نایب پسر بزرگ باشد.

آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): چنانچه از نظر بدنى مستطيع نباشد و از حصول استطاعت تا آخر عمر مأيوس باشد، بايد نايب بگيرد.

آیت الله مهدی هادوی تهرانی (دامت برکاته) :

1.تبدیل واجب به چند عمره جایز نیست.

2.در فرض مسأله؛ شخص باید کسی را به عنوان نایب خودش به حج بفرستد و هزینه های حج وی را پرداخت نماید و ضرورتی ندارد نایب پسر بزرگ منوب عنه باشد.[3]