مشعرالحرام

مَشْعَر یا مَشْعَرُالحرام که به مُزْدَلِفه نیز شهرت دارد، صحرا و سرزمینی در حدود 12 کیلومتری عرفات است که در مسیر عرفات به‌سوی مکه قرار دارد. این سرزمین بین تنگه دو کوه (مَأْزِمَین)[1] و وادی مُحَسِّر[2] واقع شده و حدود 4 کیلومتر طول دارد. توقف در آن‌، از ارکان حج است و حاجیان شب دهم ذی‌الحجه بعد از غروب آفتاب، از عرفات حرکت می‌کنند و به مشعر می‌آیند و در آن‌جا با قصد قربت، شب را به صبح می‌رسانند. مشعر را به‌نام‌های «جمع» و «قُزَح» نیز می‌خوانند.[3]

[1]. حُجاج در راه بازگشت از عرفات به سوی مکه، از وادی مَأْزِمَین می‌گذرند که میان دو کوه است. «مأزم» به معنای هر راه تنگی است که بین دو کوه باشد و به عبارت ساده‌تر، به معنای تنگه است. این کلمه اشاره به دو راه رفت و برگشتِ تنگِ این ناحیه دارد و حجاج با عبور از این وادی به مزدلفه یا سرزمینِ مشعرالحرام می‌رسند. جوهرى، اسماعیل بن حماد‌، الصحاح – تاج اللغة و صحاح العربیة، محقق: عطار، احمد عبدالغفور، ج ‏5، ص 1861؛ ویکی شیعه، «مشعر».

[2]. دورترين قسمت مِنا به مكه، وادى محسِّر است كه ميان مزدلفه و منا قرار دارد و در برخى نقل‌ها محل انهدام سپاه ابرهه، همين مكانى است كه امروزه «وادى محسّر» «جاى حسرت اصحاب فيل»، ناميده شده‌است. وادی محسر، وادى كم‌عرضى است كه ميان سرزمين مشعر و منا قرار دارد؛ همان جايى كه حجاج بايد صبح‌گاه روز دهم ذى حجه؛ يعنى روز عيد قربان، پس از طلوع آفتاب، به سرعت آن وادى را طى كنند و وارد منا شوند؛ چرا كه توصيه شده‌است كه بايد از سرزمين‏هاى عذاب ديده، به سرعت گذشت. جعفریان، رسول، آثار اسلامی مکه و مدینه، ص 45 و 135.

[3]. ویکی حج و زیارت، «مشعر».