مراحل تحول جنبش حماس

در فروردین ۱۳۶۸ شمسی(آوریل ۱۹۸۹ میلادی)، اسحاق شامیر، نخست‌وزیر وقت رژیم صهیونیستی، خواستار اجرای انتخابات در سرزمین‌های اشغالی شد.

حماس طرح شامیر را تلاش این رژیم برای تحریف انتفاضه و جلب افکار عمومی جهان دانست و موضع مخالف اتخاذ کرد.[1]

حماس در ۱۳۶۸شمسی (۱۹۸۹ میلادی)، شش حمله برضد اسرائیلی‌ها انجام داد و با اوج گرفتن محبوبیت حماس و نیز افزایش خشونت‌ها، نیروهای امنیتی رژیم اشغالگر صد‌ها تن از فعالان و نیروهای نظامی حماس را دستگیر کردند و در ۶ مهر ۱۳۶۸ (۲۸ سپتامبر ۱۹۸۹) فعالیت حماس غیرقانونی اعلام شد.

شیخ‌احمد یاسین نیز به جرم قتل چهار فلسطینی که با رژیم صهیونیستی همکاری می‌کردند و رهبری سازمانی غیرقانونی و جمع‌آوری اسلحه، به پانزده سال زندان محکوم شد[2]

رهبران ساف در برخورد با حماس روش مهار مسالمت‌آمیز این جنبش را در پیش گرفتند به همین سبب ساف موضوع نمایندگی این جنبش در مجلس ملی فلسطین (المجلس‌الوطنی الفلسطینی) را مطرح کرد.

این مسأله همواره از ۱۳۶۹شمسی (۱۹۹۰ میلادی) تا انعقاد اجلاس صلح مادرید در آبان ۱۳۷۰ شمسی (اکتبر ۱۹۹۱ میلادی) در دستور کار نشست‌های طرفین قرار داشت.[3]

در ۱۳۶۹ شمسی (۱۹۹۰ میلادی)، رهبران حماس و ساف در امان پایتخت اردن باهم دیدار کردند و برای تهیه اعلامیه آتش‌بس و دعوت حماس برای پیوستن به مجلس ملی فلسطین بحث کردند. به‌رغم این تلاش‌ها برای سازش، تنش میان ساف و حماس هم‌چنان باقی ماند.

در حمله عراق به کویت، حماس، برخلاف عرفات، از صدام حسین در جنگ خلیج‌فارس ۱۳۶۹ شمسی (۱۹۹۰ میلادی) حمایت نکرد و از عراق و امریکا درخواست کرد که نیروهای خود را عقب بکشند.

درنتیجه کشورهای حاشیه خلیج‌فارس کمک‌های مالی خود را از ساف متوجه حماس کردند.[4]

در ۱۳۷۰شمسی (۱۹۹۱ میلادی) و با آغاز اجلاس مادرید، حماس هیئت مذاکره‌کننده فلسطینی را فاقد مشروعیت خواند و به شدت به اجلاس‌هایی که سبب واگذاری سرزمین‌های فلسطین می‌شوند، حمله کرد.[5]

[1]. زیاد ابوعمرو، جنبشهای اسلامی در فلسطین، ترجمه: صبا، هادی، ج ۱، ص ۷۳.

[2]. احمد بن یوسف، احمد یاسین: الظاهرة المعجزة و اسطورة التحدی، ص ۱۸۴ ـ ۱۸۵ و ج ۱، ص ۳۱.

[3]. عبداللّه أبوعید و دیگران، دراسة فی‌الفکر السیاسی لحرکة‌المقاومة‌الاسلامیة: حماس، تحریر: حمد، جواد و برغوثی ِایاد، ج۱، ص ۲۶۵؛ حیدری، نبیل، «منظمة التحریر الفلسطینیة و حرکة، ج ۱، ص ۱۱۸؛ اسامه عامر، «(حول) درب الأشواک: حماس ـ الانتفاضة ـ السلطة (لعماد عبدالحمید فالوجی)»، ج۱، ص۱۸۵.

[4]. «منظمة التحریر الفلسطینیة و حرکة، ج۱، ص۱۱۸ـ۱۱۹.

[5]. ویکی فقه.