مذاهب کلامی شیعه

در تاریخ شیعه، فرقه هایی پدید آمده است که بسیاری از آنها منقرض شده است و بحث درباره آنها فایده چندانی ندارد. فرقه های اصلی شیعه که هم اکنون نیز موجودند، عبارتند از: امامیه یا اثناعشریه، زیدیه و اسماعیلیه.[1]

هر سه فرقه شيعه معتقدند پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله) وصايت و خلافت را براى على (عليه السلام) قرار داد و به تمسّک به قرآن و عترت‏ فرمان داد و اين كه از اين دو به چيز ديگرى برنگردند.

نقطه اساسى فرق مذهب زيدى با مذهب امامى در اين است كه زيديه، امامت را تنها براى على (عليه السلام) و امام حسن و امام حسين (عليهما السلام) مى‏دانند، نه امامان ديگر و به نظر آنان، رهبرى پس از آن بزرگواران از آنِ هر هاشمى است كه قيام مسلّحانه كند و به امامتِ خودش دعوت كند، ولى اماميه، امامت را بر اساس نصّ نبوى براى دوازده جانشين پيامبر (صلى الله عليه و آله) مى‏دانند که اولين آنان امام على و آخرينشان امام مهدى (عليهم السلام) است.

اسماعيليه نیز، امامت را تا امام صادق (عليه السلام) قبول دارند و پس از او به امامت فرزندش اسماعيل معتقدند و استمرار آن را در فرزندان او مى‏دانند.[2]

[1]. ربانی گلپایگانی، علی، درآمدی بر علم کلام، ص 180.

[2]. سبحانى، جعفر، سيماى عقائد شيعه‏، ترجمه: محدثى‏، جواد، ص 47 و 48.‏

‏