محتوای کتاب نزهة الابصار و محاسن الآثار

کتاب نزهة الابصار و محاسن الآثار تألیف محدثی بزرگ، عالم و ادیبی هوشمند، که محتویات آن، خود مؤید این مطلب است. این کتاب پر است از حقایق عقیدتی و شواهد نقلی مستفیض[1] که در شأنش گفته شده: اگر کسی حقایق این کتاب را در مقابل گوهرهای دنیا بفروشد، فروشنده آن مغبون است.[2]

ابوالحسن مامطيري مطالب كتاب را در ضمن مقدمه‌ای آغاز می‌كند كه در آن مقدمه هدف خود را بيان فضائل و مناقب اهل‌بيت رسول‌الله (صلوات الله علیهم اجمعین) معرفی می‌كند. او در ابتدای آن به ذكر اخبار سيد المرسلين (صلی الله علیه و آله) و يعسوب المؤمنين علی بن ابى‌طالب (علیه السلام) می‌پردازد.

مامطیری این کتاب را تحت بیش از 220 عنوان موضوع‌بندی نموده‌است. او پس از بیان علم و دانش حضرت علی (علیه‌السلام)، راجع به قضاوت ایشان می‌گويد و اين‌كه خداوند علم بی‌نظير و خدشه‌ناپذير او را در قضاوت و داوری، در اثر دعای رسول اكرم (صلی الله علیه و آله) به هنگام اعزام آن‌حضرت برای قضاوت در ميان یکی از اقوام، عطا فرموده‌است.[3] او در همين زمينه به ذكر چند مصداق تاریخی از قضاوت‌های امیرالمؤمنین (علیه السلام) پرداخته‌است. جود آن‌حضرت هم نكته‌ای دیگر كه مؤلف در همان ابتدای كتاب مورد توجه قرار داده[4] و برای اين مطلب به اشعاری نيز استناد كرده‌است.[5]

[1]. برای حدیث مستفیض تعاریفی ذکر شده است که ذیلاً به برخی اشاره می‌شود:

۱- حدیثی است که تعداد راویانش در هر طبقه زیاد باشد.

۲-حدیثی است که تعداد راویان آن در هر طبقه بیش از سه نفر است ولی به حد تواتر نرسد.

۳- حدیثی است که تعداد راویان آن در هر طبقه بیش از دو نفر باشد.

۴- حدیثی است جماعتی آن را نقل کرده باشند ابتداء و انتهاء آن یکسان باشد

۵- حدیثی است که بدون اعتبار تعداد راویان آن تلقی به قبول شود، ویکی فقه.

[2]. طبری مامطیری، علی بن مهدی، نزهه الابصار و محاسن الابرار، محمودی، محمد باقر، ص 48.

[3]. همان، ص 51.

[4]. همان، ص 60.

[5]. همان، ص 63.