قضاوت‌های سلیمان نبی (علیه السّلام)

خداوند سبحان غیر از منصب پادشاهی، منصب قضاوت و داوری بین مردم را نیز به حضرت سلیمان (علیه السلام) عطا فرموده‌بود. در قرآن کریم به یکی از قضاوت‌های آن حضرت، اشاره شده است. قرآن کریم می فرماید:

«و داوود و سليمان را (به خاطر بياور) هنگامى كه درباره كشتزارى كه گوسفندان بى شبان قوم، شبانگاه در آن چريده (و آن را تباه كرده) بودند، داورى مى‏كردند و ما بر حكم آنان شاهد بوديم.[1] ما (حكم واقعى) آن را به سليمان فهمانديم و به هر يک از آنان (شايستگى) داورى، و علم فراوانى داديم و كوه‏ها و پرندگان را با داوود مسخّر ساختيم، كه (همراه او) تسبيح (خدا) مى‏گفتند و ما اين كار را انجام داديم!».[2]

خداوند می فرماید: «فَفَهَّمْناها سُلَيْمانَ»؛[3] يعنی حکم در این مسئله را که مصلحت زمان سلیمان بود به وی آموختیم.

داستان را این گونه نقل کرده‌اند: یک زمین کشاورزی یا باغ انگوری بود که شبانه گوسفندان داخل آن رفتند و همه زراعت یا میوه ها را خوردند. داوود (علیه السلام) در مقام قضاوت گفت: گوسفندها از آنِ صاحب کشتزار است که باید در تقاصِ محصول از دست رفته خود، بگیرد حکم حضرت داوود منطبق بر دلیل شرع بود که تا آن زمان بود. این غرامت به خاطر مسامحه کاری صاحب گوسفندها است که آنها را شبانه و بدون چوپان، در میان کشتزارها رها کرده است. در این هنگام سلیمان به پدرش گفت، ای پیامبر خدا! اما الان خداوند غیر از این را برای من وحی نمود. فرمود: آن چیست؟ سلیمان گفت: ‏باغ را به صاحب گوسفندان بدهند تا به آبادی آن بپردازد، تا به صورت اول بازگردد، و گوسفندها را نیز به صاحب باغ بدهند تا از شیر و پشم و نتایج آنها بهره‌برداری کند سپس بعد از اصلاح باغ زمین را بدهند و گوسفندها را باز گیرند.

بر این اساس، خداوند به سلیمان وحی فرستاد که در آن نسخ حکم داوود بود که پیش از آن حکم می نمود.[4]

بدین طریق ضرر و غرامتی به هیچ‌یک نخواهد رسید و این حکمت به عدالت نزدیک‌تر و از جهت قضاوت صحیح‌تر و بهتر است. این قضاوت، مَطلعی شد بر نبوغ و استعداد سلیمان (علیه السلام) تا در آینده به شایستگی، سلطنت و نبوت پدر را ادامه دهد».[5]

[1]. انبیاء، 78.

[2]. همان، 79.

[3] . همان، 79.

[4] . ر ک: راوندی، قطب الدین، فقه‏القرآن، ج 2، ص 12 و 13.

[5]. ر.ک: طبرسى، فضل بن حسن، مجمع البيان فى تفسير القرآن، مقدمه: بلاغى، محمد جواد،‌ ج 7، ص 91.