قبله قرار دادن قبر پیامبران

در روایات متعددی از پیامبر اکرم (ص) وارد شده است که آن حضرت فرمودند :” لَا تَتَّخِذُوا قَبْرِي قِبْلَةً وَ لَا مَسْجِداً فَإِنَّ اللَّهَ لَعَنَ الْيَهُودَ حَيْثُ اتَّخَذُوا قُبُورَ أَنْبِيَائِهِمْ مَسَاجِدَ”[1] یعنی : ” قبر مرا قبله خود و سجده گاه خود قرار ندهید  و به قبر من سجده نکنید، خداوند یهود و نصارا را لعنت کند که قبر پیامبران خود را سجده گاه خود قرار داده بودند . “

منظور این روایت کاملاً روشن است و بیان می کند آنچه حرام است و یهود به خاطر آن مورد لعن پیامبر اکرم (ص) قرار گرفتند این است که آنان قبر پیامبران خود را قبله قرار داده و به سوی آن نماز می خواندند و الا صرف نماز خواندن در کنار قبر یا روی قبر هیچ اشکالی ندارد؛ زیرا ما می دانیم در حجر اسماعیل در مسجد الحرام  بهترین جا برای نماز خواندن است و نماز در آن افضل است، در حالی که قبر حضرت اسماعیل و پیامبران دیگری در آن قرار دارد. پس صرف نماز خواندن در کنار قبرها و یا قرار دادن قبری در داخل مسجد اشکالی ندارد و آنچه حرام است این است که قبر را قبله قرار داده و همانند بت به سوی آن سجده کنند .[2]

استاد سبحانی در توضیح این روایت فرموده اند :”و المراد من قوله «مسجداً» بقرينة قوله «قبلةً» هو السجود عليه تعظيماً”[3] یعنی: به قرینه “قبلة” روشن می شود که مراد از “مسجداً ” این است که به خاطر تعظیم قبر به آن سجده شود” بنا بر این روایت چنین سجده کردنی را که در حقیقت نوعی بت پرستی است نفی کرده است.

آنچه مسلم است این است که چنین کاری در بین یهود و نصارا سابقه داشته است، اما این که در مملکت ماریه یا در جای دیگر فرقی نمی کند و تأثیری در اصل آن ندارد. بله در روایتی از ابن عباس و عایشه گزارش شده است که این فرمایش را پیامبر (ص) در اواخر عمر خود و در هنگام احتضار فرموده اند.[4]