فلسفه اسامی، القاب و شهرت سید مرتضی علم الهدی ‏

یكی از القاب سید مرتضی، لقب علم الهدی است. در مورد دلیل ملقب شدن او به این لقب جریانی نقل شده است که در اینجا به نحو اختصار به آن اشاره می شود:

ابوسعید محمد بن حسین بن عبدالصمد؛ وزیر القادر باللّه (خـلافـت ۴۲۲ – ۳۸۱ ق)؛ بیست و پنجمین خلیفه عباسی، در سـال ۴۲۰ قمری بـیـمـار شـد. شـبـی در خواب دید كه امیر مؤمنان (علیه السلام) به او می فرماید: به علم الهدی بگو برای تو دعا كند تا از بیماری بهبود یابی. وزیر عرض کرد: یا امیر المؤمنین، علم الهدی كیست؟ فـرمود: علی بن حسین موسوی است. گفته اند: وزیر وقتی از خواب برخاست، نامه ای به سید مرتضی نوشت كه برای او دعا كند و در آن نامه او را علم الهدی خطاب کرد.

سـیـد مرتضی با دیدن نامه برآشفت و از وزیر خواست كه او را با این لقب بزرگ نخواند. وزیر گفت: به خدا قسم امیر المؤمنین (علیه السلام) امر فرموده كه شما را به این لقب بخوانم. بعد از آنكه وزیر از دعای سید مرتضی شفا یافت، جریان خواب خود و امتناع سید مرتضی از قبول این لقب را برای خلیفه بیان كرد. خلیفه پیام فرستاد كه شایسته است لقبی را كه از سوی جدتان به شما داده شده است، بپذیری و ابا نكنی! سپس حـكـم شـد كـه مـنشیان در نامه های رسمی و همچنین عموم مردم او را با این لقب بخوانند. بدین گونه وی ملقب به علم الهدی گردید.

یكی دیگر از القاب سید مرتضی، لقب ثمانینی است. ثمانینی از آن جهت است که اکثر منسوبات او بالغ بر هشتاد بوده است، چنانکه هشتاد قریه داشته، هشتاد سال و هشت ماه (تقریباً) عمر کرده و بعد از وفاتش، هشتاد هزار کتاب از مصنفات؛ (نوشته های او)، محفوظات؛ (کتاب هایی که در حافظه خود داشته و حفظ نموده) و مقروآت؛ (کتاب هایی را که خوانده بوده)، به جا گذاشته بود.

از جمله القاب وی لقب ذوالمجدین است. بدین سبب به او ذوالمجدین گفته می شود که صاحب مجد علمی و مجد نسبی بود و یا این که صاحب شرافت علم دینی و ریاست دنیوی، با هم بود.[1]

[1]. اقتباس از لغت نامه دهخدا، واژه علم الهدی.